राष्ट्रपतिको कदम असंवैधानिक –देव गुरुङ

काठमाडाैँ। नेकपा माओवादी केन्द्रले प्रधानमन्त्री पदमुक्त नभइ राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले नयाँ सरकार गठनका लागि आह्वान गर्नु असंवैधानिक भएको जनाएको छ। संविधानको धारा ७६ (३) अनुसार बनेका प्रधानमन्त्रीले राजीनामा नगरी ७६ (५) अनुसार सरकार गठन प्रक्रिया सुरु गर्नु आपत्तिजनक र असंवैधानिक भएको माओवादी केन्द्रको भनाइ छ।

माओवादी केन्द्र संसदीय दलका प्रमुख सचेतक देव गुरुङले संवैधानिक रुपले संविधानको धारा ७६ को ३ अनुसार बनेको सरकारले उपदफा ४ को अभ्यास गर्नुपर्ने भएपनि उक्त उपदफाको प्रयोग गर्दिन भनेर भन्न पाउने संविधानले परिकल्पना नगरेको बताए।

‘तर मन्त्रिपरिषदले सिफारिस गर्यो भनेर राष्ट्पतिले त्यसैलाई स्वीकार गरेको देखियो। संविधानको धारा ७६ को उपधारा ४ प्रयोग भयो कि भएन भनेर हेर्ने सदनले हो’, गुरुङले भने, ‘सदन र सभामुखको पत्र हेर्नुपर्छ । सदनमा प्रयास नै नगरी एकैचोटी जुन ढंगले ७६ को ५ अनुसार सरकार बनाउन आव्हान भयो त्यो संविधानसम्मत छैन भन्ने देखिन्छ।’

गुरुङले राष्ट्रपतिले एक दिनको समय दिएर सरकार बनाउन दिएको आदेश फर्मालिटी पुरा गर्ने र सरकार गठन हुन नसकोस् भन्ने आशय लुकेको बताए। ‘घटनाक्रमले छिटोभन्दा छिटो यहि सरकारले संसद विघटन गर्न सकोस् भन्ने उद्देश्यले यो कदम चालेको देखिन्छ’, गुरुङको भनाइ छ।

त्यस्तै माओवादी केन्द्रकी स्थायी कमिटी सदस्य पम्फा भुसालले राष्ट्रपतिको कदम पुस ५ गते प्रतिनिधि सभा विघटन गर्ने ‘प्रतिगमन’कै शिलशिला भएको बताएकी छन्। उनले राष्ट्रपतिको आव्हान फिर्ता हुनुपर्ने पार्टीको लाइन रहेको बताइन्। ‘या त प्रधानमन्त्रीले राजीनामा दिनुपर्यो, या प्रधानमन्त्रीले संसदमा गएर विश्वासको मत प्राप्त नगरेको हुनु पर्यो, यी दुवै नभई नयाँ सरकार गठनका लागि आह्वान हुनु संविधान र व्यबस्था समाप्त पार्ने खेल हो’ भुसालले  भनिन् ।

मन्त्रिपरिषद्को सिफारिशमा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले शुक्रवार साझ सम्मको समय दिएर उपधारा ५ अनुसार सरकार गठनका लागि बिहीवार आग्रह गरेकी छन्। ‘नयाँ सरकार गठनका लागि आज गरिएको आह्वान हिजोको एउटा प्रतिगामी कदमको निरन्तता जस्तो लागेको छ। प्रधानमन्त्रीसँग बहुमत छ छैन भन्ने परीक्षण गर्ने थलो संसद हो। संसदले निर्णय नगर्दै राष्ट्रपतिले नयाँ सरकार गठन गर्न आह्वान गर्नु विल्कुल गलत हो, असंवैधानिक कदम, राजनीतिक व्यवस्थालाई समाप्त पार्ने संविधान वादलाई समाप्त पार्ने खेल हो यो तुरुन्तै सच्चाउनु पर्छ’ भुसालले भनिन्।

नेकपा माओवादी केन्द्रले प्रधानमन्त्री पदमुक्त नभइ राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले नयाँ सरकार गठनका लागि आह्वान गर्नु असंवैधानिक भएको जनाएको छ। संविधानको धारा ७६ (३) अनुसार बनेका प्रधानमन्त्रीले राजीनामा नगरी ७६ (५) अनुसार सरकार गठन प्रक्रिया सुरु गर्नु आपत्तिजनक र असंवैधानिक भएको माओवादी केन्द्रको भनाइ छ।

माओवादी केन्द्र संसदीय दलका प्रमुख सचेतक देव गुरुङले संवैधानिक रुपले संविधानको धारा ७६ को ३ अनुसार बनेको सरकारले उपदफा ४ को अभ्यास गर्नुपर्ने भएपनि उक्त उपदफाको प्रयोग गर्दिन भनेर भन्न पाउने संविधानले परिकल्पना नगरेको बताए।

‘तर मन्त्रिपरिषदले सिफारिस गर्यो भनेर राष्ट्पतिले त्यसैलाई स्वीकार गरेको देखियो। संविधानको धारा ७६ को उपधारा ४ प्रयोग भयो कि भएन भनेर हेर्ने सदनले हो’, गुरुङले भने, ‘सदन र सभामुखको पत्र हेर्नुपर्छ । सदनमा प्रयास नै नगरी एकैचोटी जुन ढंगले ७६ को ५ अनुसार सरकार बनाउन आव्हान भयो त्यो संविधानसम्मत छैन भन्ने देखिन्छ।’

गुरुङले राष्ट्रपतिले एक दिनको समय दिएर सरकार बनाउन दिएको आदेश फर्मालिटी पुरा गर्ने र सरकार गठन हुन नसकोस् भन्ने आशय लुकेको बताए। ‘घटनाक्रमले छिटोभन्दा छिटो यहि सरकारले संसद विघटन गर्न सकोस् भन्ने उद्देश्यले यो कदम चालेको देखिन्छ’, गुरुङको भनाइ छ।

त्यस्तै माओवादी केन्द्रकी स्थायी कमिटी सदस्य पम्फा भुसालले राष्ट्रपतिको कदम पुस ५ गते प्रतिनिधि सभा विघटन गर्ने ‘प्रतिगमन’कै शिलशिला भएको बताएकी छन्। उनले राष्ट्रपतिको आव्हान फिर्ता हुनुपर्ने पार्टीको लाइन रहेको बताइन्। ‘या त प्रधानमन्त्रीले राजीनामा दिनुपर्यो, या प्रधानमन्त्रीले संसदमा गएर विश्वासको मत प्राप्त नगरेको हुनु पर्यो, यी दुवै नभई नयाँ सरकार गठनका लागि आह्वान हुनु संविधान र व्यबस्था समाप्त पार्ने खेल हो’ भुसालले  भनिन् ।

मन्त्रिपरिषद्को सिफारिशमा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले शुक्रवार साझ सम्मको समय दिएर उपधारा ५ अनुसार सरकार गठनका लागि बिहीवार आग्रह गरेकी छन्। ‘नयाँ सरकार गठनका लागि आज गरिएको आह्वान हिजोको एउटा प्रतिगामी कदमको निरन्तता जस्तो लागेको छ। प्रधानमन्त्रीसँग बहुमत छ छैन भन्ने परीक्षण गर्ने थलो संसद हो। संसदले निर्णय नगर्दै राष्ट्रपतिले नयाँ सरकार गठन गर्न आह्वान गर्नु विल्कुल गलत हो, असंवैधानिक कदम, राजनीतिक व्यवस्थालाई समाप्त पार्ने संविधान वादलाई समाप्त पार्ने खेल हो यो तुरुन्तै सच्चाउनु पर्छ’ भुसालले भनिन्।