तनावका बिच भारत र क्यानडाद्वारा ६-६ कूटनीतिज्ञ निष्काशित

काठमाडौँ । क्यानडासँगको सम्बन्धमा तनावका बीच भारतले सोमबार कार्यवाहक राजदुत स्टेवार्ट रस ह्वीलरसहित ६ क्यानाडाली कूटनीतिज्ञलाई देशबाट निष्कासन गरेको छ । उनीहरुलाई असोज १९ गते राति १२ बजेसम्मको समय दिइएको छ । अर्कोतर्फ क्यानडाले पनि भारतका ६ कूटनीतिज्ञलाई देश छाड्न भनेको छ ।

यसअघि भारतीय विदेश मन्त्रालयले क्यानडास्थित आफ्ना उच्चायुक्त सञ्जय कुमार वर्मालाई पनि फिर्ता बोलाएको थियो । ट्रुडो सरकारले आइतवार पठाएको पत्रपछि यो कारबाही भएको हो । यसमा भारतीय उच्चायुक्त र केही अन्य कूटनीतिज्ञलाई क्यानडेली नागरिकको हत्यामा शंकास्पद नाम दिइएको थियो ।

क्यानेडियन नागरिकको बारेमा जानकारी दिइएको छैन, तर यसलाई खालिस्तानी आतंकवादी हरदीप सिंह निज्जरको हत्यासँग जोडिएको छ ।

त्यसको एक दिनपछि सोमबार साँझ ६ बजे भारतले कडा आलोचना गर्दै क्यानडाका राजदूतलाई बोलाएर ‘क्यानडाले लगाएको आरोप निराधार भएको’ भनेको थियो । यसपछि भारतले क्यानडामा रहेका आफ्ना उच्चायुक्त र अन्य कूटनीतिज्ञहरूलाई फिर्ता बोलाउने जानकारी दिएको थियो ।

भारतका लागि क्यानडाका उप(उच्चायुक्त स्टुअर्ट ह्वीलरले विदेश मन्त्रालयबाट बाहिरिदै भने, ‘भारतले लामो समयदेखि माग गरेको क्यानडा सरकारले गरेको छ । हामीले क्यानडाको भूमिमा क्यानाडाली नागरिकको हत्यामा भारतीय एजेन्टहरूलाई जोड्ने बलियो प्रमाणहरू उपलब्ध गराएका छौं । अब यी आरोपमा भारतले के कारबाही गर्छ त्यो हेर्न बाँकी छ । यो दुबै देशको हितमा छ । क्यानडा सहयोग गर्न तयार छ ।

अर्को तर्फ भारतीय विदेश मन्त्रालयले भन्यो, ुहामीलाई क्यानडा सरकारले उच्चायुक्त वर्मालाई सुरक्षा दिन विश्वास गर्दैनौं । भारतले यी बेतुका आरोपहरूलाई कडाइका साथ अस्वीकार गर्दछ । यसको पछाडि ट्रुडो सरकारको राजनीतिक एजेन्डा छ, जुन भोट बैंकबाट प्रेरित छ । क्यानडाले लामो समयदेखि यस्तो गर्दै आएको छ । उनको मन्त्रिपरिषद्मा भारतविरुद्ध चरमपन्थी र पृथकतावादी एजेन्डासँग सम्बन्धित व्यक्तिहरू समावेश छन् । ट्रुडोले सेप्टेम्बर २०२३ मा केही आरोप लगाएका थिए । तर, क्यानडा सरकारले पटकपटक सोध्दा पनि भारत सरकारसँग एउटा प्रमाण पनि बाँडेको छैन । यो नयाँ आरोप पनि यस्तै ढंगले लगाइएको छ ।

क्यानडाका प्रहरी आयुक्त माइक डुहेमेले पनि पत्रकार सम्मेलन गरेका थिए । उनले भने, ‘क्यानडामा रहेका भारतीय कूटनीतिज्ञ र अधिकारीहरूले आफ्नो पदको दुरुपयोग गरी गोप्य रूपमा भारत सरकारका लागि सूचना संकलन गरेका आरोप लगाएका छन् । यसका लागि भारतीय अधिकारीहरूले एजेन्टहरू प्रयोग गरेको उनले बताए ।

भारतले संकलन गरेको सूचनालाई दक्षिण एसियाली जनतालाई लक्षित गर्न प्रयोग हुने गरेको उनले बताए । 

जुन १८, २०२३ को साँझ क्यानडाको सरे सहरमा रहेको गुरुद्वाराबाट निस्कने क्रममा हरदीप सिंह निज्जरको गोली हानी हत्या गरिएको थियो । गत वर्ष सेप्टेम्बर १८ मा क्यानडाका प्रधानमन्त्री ट्रुडोले निज्जरको हत्यामा भारत सरकारको संलग्नता रहेको आरोप लगाएका थिए जसलाई भारतले अस्वीकार गरेको थियो ।

निज्जर हत्याका तीन अभियुक्त पक्राउ परेका थिए । आरोपित तीनै जना भारतीय नागरिक हुन् । त्यसपछि भारतले यो क्यानडाको आन्तरिक मामिला भएको बताएको थियो ।