दुई वर्षमा सुदूरपश्चिममा लगातार साना ठूला ३७ भूकम्प

धनगढी । शनिबार बिहान बाजुराको गोत्रीलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर गएको .२ रेक्टर स्केलको भूकम्पले जगन्नाथ गाउँपालिकामा १ सय ८ वटा घरमा पूर्ण क्षति र ४ सय ६० घरमा आंशिक क्षति पुगेको छ । जगन्नाथ आसपासका पालिकामा पनि थुप्रै घरका भित्ता चर्केको स्थानीयले बताएका छन् ।

भूकम्पले जगन्नाथ–५ दर्जीका ४६ घर पूर्ण क्षति र ८६ घरमा आंशिक क्षति भएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष कालीबहादुर शाहीले बताए । ‘दर्जी टोलका ५० घर परिवार चिराचिरा परेकाले त्रिपालमुनि रात काटिरहेका छन्,’ जगन्नाथ–५ का वडाध्यक्ष गौरी सार्कीले भने, ‘ती घरमा बस्न सक्ने अवस्था छैन ।’ विस्थापित परिवारलाई रेडक्रसले उपलब्ध गराएका र गाउँघरकै त्रिपाल जुटाएर काम चलाएको वडाध्यक्ष सार्कीले बताए ।

जगन्नाथ–२ मा २४ घरमा पूर्ण क्षति र ९३ मा आंशिक क्षति, वडा ६ मा १८ घरमा पूर्ण क्षति भएको छ भने १ सय ४ घरमा आंशिक क्षति भएको पालिकाले जनाएको छ । यस्तै, वडा–४ मा १० घर पूर्ण रूपमा क्षति र एक सय २२ घरमा आंशिक क्षति भएको छ । वडा–३ मा १० घर पूर्ण र ४४ घर आंशिक क्षति भएको गाउँपालिका विपद् व्यवस्थापन शाखाले जनाएको छ । यस्तै २४ वटा विद्यालय, ११ स्वास्थ्य चौकी र ६ वटै वडा कार्यालय भवनमा पनि क्षति पुगेको गाउँपालिकाले जनाएको छ ।

बाजुराका प्रमुख जिल्ला अधिकारी मेघनाथ पाध्याले जिल्लाभर भएको क्षतिको यकिन तथा तथ्यपरक विवरण सङ्कलन गर्ने कार्य भइरहेको बताए । जगन्नाथ गाउँपालिका, स्वामिकार्तिक गाउँपालिका र बुढीनन्दा नगरपालिकामा पनि घरहरूमा आंशिक क्षति भएको बताए । ‘जगन्नाथमा ५० त्रिपाल र कम्बल पठाएका प्रजिअ पाध्याले बताए । विस्तृत विवरण प्राप्त भएपछि थप व्यवस्थापन गर्नेे उनकाे भनाइ छ ।

दुई वर्षमा लगातार ३७  भूकम्प

पछिल्लो समय सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्लाका विभिन्न ठाउँलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर निरन्तर दोहोरिइरहेको भूकम्पले यस क्षेत्रका बासिन्दालाई त्रसित बनाएको छ । राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्रको अभिलेख अनुसार ०७९ असोजयता सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्लामा साना ठूला गरी ३७ पटक भूकम्प गएको छ ।

बझाङमा ०७९ असोजदेखि हालसम्म १४ पटक भूकम्प गएको राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्रको अभिलेख छ । यसै अवधिमा सबैभन्दा धेरै बाजुरा केन्द्रबिन्दु बनाएर १६ पटक भूकम्प गएको केन्द्रको अभिलेख छ ।

यस अवधिमा सबैभन्दा ठूलो डोटी केन्द्रबिन्दु भएर ०७९ कात्तिक २३ गते राति ६।६ रेक्टर स्केलको भूकम्पबाट ६ जनाको मृत्यु भएको थियो । त्यसको अघिल्लो राति खप्तड राष्ट्रिय निकुञ्ज केन्द्रबिन्दु भएर ५।७ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएको थियो ।

ठूलो भूकम्प जान सक्ने सम्भावनाको पूर्वसंकेत

कैलाली बहुमुखी क्याम्पसमा भूगोल विषयका सहप्राध्यापक लोकबहादुर विष्ट अहिले सुदूरपश्चिम पहाडमा गइरहेका भूकम्पका धक्का ठूलो भूकम्प जान सक्ने सम्भावनाको पूर्वसंकेत हुन सक्ने बताउँछन् । ‘यस क्षेत्रको धरातलमा ठूलो शक्ति सञ्चित भएर बसेको विभिन्न अध्ययनहरूले देखाएको छ,’ उनले भने ‘जुनसुकै बेला विनाशकारी भूकम्प आउन सक्छ ।’

भूकम्पको जोखिम न्यूनीकरणका लागि काम गर्दै आएका केशव भट्ट स्थानीय तहहरूले भवन संहिता लागू नगर्नुलाई थप जोखिम निम्त्याउने अवस्था रहेको बताउँछन् । उनले भने,‘पहाडका घरहरू कमजोर छन् । छानामा अत्यधिक भार छ । आवश्यक सतर्कता छैन,’ भट्टले भने ‘पुराना भवनहरूलाई सबलीकरण ९रेट्रोफिटिङ० गर्न पनि जरुरी