यस्तो बन्दैछ बागमती

काठमाडौं, ३ माघ । सहरी विकास मन्त्रालयले बाग्मती नदी किनारको गोकर्ण ब्यारेजदेखि सिनामंगल क्षेत्रको ७ किमि क्षेत्रमा ‘हरित उद्यान’ बनाउन सुरु गरेको छ । मन्त्रालयका अनुसार एशियाली विकास बैंक (एडीबी) को सहयोगमा परम्परागत शैलीको हरित उद्यान निर्माण प्रक्रिया अघि बढाएको हो । आजको कान्तिपुरमा खबर छ– अधिकार सम्पन्न बाग्मती एकीकृत विकास समितिका प्रमुख राजेशप्रसाद सिंहका अनुसार बाग्मती नदीको बीच–बीचमा चेकड्याम निर्माण गरिनेछ । ‘परम्परागत शैलीको निकै आकर्शक पार्क निर्माण गछौं,’ उनले भने, ‘काम सुरु पनि भइसकेको छ ।’ नदी र सडकबीचको खाली १० मिटर भागमा हरित उद्यान निर्माण गरिने उनले बताए । त्यसपछि सडक भने दुई लेनको बनाइनेछ । नदीको ३ स्थानमा परम्परागत शैली भकारी आकारका संरचना निर्माण गरिनेछ । जसबाट मानिसले सजिलै नदीसम्म पुग्न सक्ने छन् । करिव २ अर्ब रुपैयाँमा निर्माण हुन लागेको उक्त उद्यान २७ महिनाभित्र सम्पन्न गरिने सिंहले बताए । ‘मृत बाग्मतीलाई जिवित तुल्याउने यो अभियान हो,’ उनले भने, ‘त्यसै अनुसार काम पनि भइरहेको छ ।’ गोकर्ण ब्यारेजदेखि जोरपाटी पुलसम्म ३५ मिटर, जोरपाटी पुलदेखि गुहेश्वरीसम्म ४० मिटर, गुहेश्वरीदेखि सिनामंगल सम्म करिव ३० मिटर नदीको बहाव कायम गर्दै दायाँ–बायाँ हरित उद्यान निर्माण गरिनेछ । हरियालीको बीचमा साइकल लेन, फुटपाथ समेत निर्माण गरिने उनले बताए । हालको गोकर्ण ब्यारेज रहेको स्थानमा पुलसमेत निर्माण गरिने उनले बताए । ‘माकलबारी, जोरपाटी लगायतको क्षेत्र निकै आकर्शक देखिन्छ,’ उनले भने, ‘पहिलो चरणमा यो क्षेत्र छनोट गरिए पनि त्यसपछि गोकर्णदेखि सुन्दरीजलसम्मको क्षेत्रसम्म हरित उद्यान निर्माण गर्ने सोचमा छौं ।’ तर, गुहेश्वरीदेखि पशुपतिनाथ मन्दिर क्षेत्रमा भने कुनै पनि संरचना निर्माण नगरिने उनले बताए । गोकर्ण–सुन्दरीजल खण्ड र सिनामंगल–बल्खु खण्डमा समेत परम्परागत शैलीको आधुनिक हरित उद्यान निर्माण गरिने उनले बताए । ‘फुटपाथमा मर्निङवाक गर्न सजिलो हुन्छ,’ उनले भने, ‘प्रत्येक स्थानमा बस्ने चौतारी बनाउँछौं, जहाँ बसेर नदीको बहावको नियाल्न सजिलो होस ।’ त्यसैगरी बाग्मतीको धाप क्षेत्रमा वर्षातको पानी संकलनको लागि २४ मिटर अग्लो ड्याम निर्माण गर्न लागेको उनले बताए । ‘वर्षातको पानी संकलन गरेर सुख्खा याममा बाग्मतीमा बगाइन्छ,’ उनले भने,‘ नदीको विशेषता पानी हुनु हो । त्यसकारण पानीको बहाव बढाउनैपर्छ ।’ ८ लाख ५० हजार घन मिटर पानी संकलन गरेर सुख्खायाममा ४०० लिटर प्रति सेकेन्ड नदीमा छोड्निे उनले बताए । त्यसकालागि पनि ठेक्क सम्झौता भइसकेको उनले बताए । उक्त संरचना निर्मााण लागि शिवपुरी वन्यजन्तु आरक्षका करिब २८ सय रुख कटान गुर्नपर्ने भएकाले केही ढिलाई भएको उनले बताए । ‘मन्त्रिपरिषदमा पुगेको छ,’ उनले भने, ‘अब चाँडै निर्णय हुन्छ होला ।’ ड्याम निर्माणका लागि एशियाली विकास बैंकले करिव ५२ करोड रुपैयाँ सहयोग गरेको छ । त्यसैगरी बाग्मतीको नागमतीमा ९० मिटर उचाईको ड्याम निर्माण कार्य लागि अध्ययन भइरहेको छ । आयोजनाका अनुसार जलाशय निर्माण गरि ८० लाख घन मिटर पानी जम्मा गरेर सुख्यायाममा प्रति सेकेन्ड ४ सय लिटर प्रति सेकन्ड पानीको बगाइनेछ । नागमतीबाट २ सय मेगावाटको विद्युत उत्पादन गर्न सकिने आयोजनाको अनुमान छ ।