मैले पुस्तक दिएँ, राजा वीरेन्द्रले अटोग्राफ दिनुभो

भारतीय जनता पार्टीका केन्द्रीय कार्यकारिणी सदस्य, उत्तराखण्डका सांसद तरुण विजयको नेपाल साइनो भावनात्मक र सानिध्यपूर्ण छ । भाजपाको मातृसंस्था राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघको केन्द्रीय कार्यसमितिमा समेत रहेका उनी भारतबाट नेपालले होइन कि नेपालबाट भारतले धर्म, संस्कृति, इतिहास र वीरता सिक्नुपर्ने धारणा राख्छन् । सन् १९९०को दशकयता नेपाल र नेपाली राजनीतिक नेताहरूसँग निकट सम्पर्कमा रहेका तरुणले त्यो वेला नेपालका शीर्ष नेता गणेशमान सिंह, कृष्णप्रसाद भट्टराई मात्र होइन, राजा वीरेन्द्रसँग पनि कुराकानी गरेका थिए । उनले ‘पाञ्चजन्य’ पत्रिकामा तत्कालीन केही शीर्ष नेताको अन्तर्वार्ता छापेको थिए । पूर्वपत्रकार र वर्तमान राजनीतिज्ञ उनले नयाँ पत्रिकासँग नेपालसँग जोडिएको सन् १९९०को सम्झनाको नालीबेली लगाए : नेपालमा २०४६ सालको जनआन्दोलन हुनुभन्दा अघि म भारतको ‘पाञ्चजन्य’ पत्रिकाको सम्पादक थिएँ । त्यसवेला मैले गणेशमान सिंहको अन्तर्वार्ता लिएँ, अरू धेरै नेताहरूसँग पनि कुराकानी गरेँ । तत्कालीन नेताहरू सूर्यबहादुर थापा र लोकेन्द्रबहादुर चन्दसँग पनि मैले भेटेर अन्तर्वार्ता गरेँ । मैले भेटेका कतिपय नेता अहिले यो धर्तीमा हुनुहुन्न । गणेशमानजीको घर चाक्सीबारीमा बेग्लै माहोल थियो । आन्दोलनको माहोल थियो । चाक्सीबारीमा जाँदा कांग्रेसका नेता किसुनजीको बारेमा चर्चा चल्यो । त्यहीँबाट मैले किसुनजीसँग सम्पर्क गरेँ, भेट पनि भयो । आन्दोलनको माहोल भए पनि त्यतिवेला हिन्दू संवैधानिक राजतन्त्रको चर्चा थियो । ००० त्यसवेला मैले श्री ५ महाराजाधिराज वीरेन्द्रलाई नारायणहिटी राजदरबारमा गएर भेटेँ । राजालाई मैले ‘कैलाश मानसरोवर’ किताब उपहार दिएँ । त्यसवेला राजाले सितिमिति हस्ताक्षर गर्दैनथे, शाही निशाना छाप लगाउँथे, जसलाई लालमोहर भनिन्थ्यो । तर, मलाई किताबमा उहाँले हस्ताक्षर (अटोग्राफ) नै दिनुभयो । म उहाँप्रति कृतज्ञ भएँ । सरल, विनम्र स्वभावका राजालाई म अहिले पनि सम्झिरहन्छु । ००० आन्दोलन हुँदा म हरेक दुई महिनामा नेपाल जान्थेँ । म आफू हिन्दू भएको र नेपाल हिन्दू राष्ट्र भएको नाताले म नेपालमा प्रजातन्त्रको सुन्दर भविष्य देख्थेँ । हिन्दू भएको ठाउँमा मात्रै प्रजातन्त्र सुदृढ रहन्छ, कामयावी रहन्छ भन्नेमा म अहिले पनि विश्वास राख्छु । यही सन्दर्भमा मैले प्रजातान्त्रिक आन्दोलनताका नेपालका दिग्गज नेताहरूसँग अन्तर्वार्ता लिएँ, अनौपचारिक कुराकानी गरेँ । ००० त्यहीवेला मैले किसुनजीलाई भेटेँ । उहाँसँगको भेटको सम्झना मेरो दिमागमा अझै ताजा छ । मलाई घर बोलाउनुभो । सुरुमै मसँग उहाँले दिल्ली, कोलकत्ता घुमेको गज्जबको कहानी सुनाउनुभयो । उहाँ पान खान सौखिन हुनुहुन्थ्यो । म पनि त्यो वेला पान खान्थेँ, अहिले छाडेँ । पहिलो भेटबाटै म उहाँसँग प्रभावित भएँ । नयाँ दिल्लीको कन्नाट प्यालेस ९सिपी०मा पाण्डे पान भण्डार छ । त्यो निकै चल्तीको पसल थियो । मलाई किसुनजीले पानपसलको चर्चा गर्नुभयो र भन्नुभयो, ‘पाण्डे पान भण्डारको जर्दा पान मैले धेरैपटक खाएको छु, तरुण बाबु ।’ वास्तवमा म पनि त्यही पान पसलको नियमित ग्राहक थिएँ । मैले भनेँ, ‘किसुनजी, म पनि त्यहीँको पान त खान्छु नि १’ हाम्रो हाँसो चल्यो । ००० हमेसा धोती लगाउने, बडो सरल र मिजासिलो हुनुहुन्थ्यो किसुनजी । एउटा प्रसंग म सम्झिन्छु– म अन्तर्वार्ता लिन उहाँको निवास गएको थिएँ । उहाँले सुरुमै भन्नुभयो, ‘क्या पुछना हे तरुणजी, पुछो । मै तयार हुँ ।’ मैले दुई घण्टा अन्तर्वार्ता लिएँ । त्यो कुराकानीको टेप देहरादुनमा सुरक्षित छ । त्यो क्यासेट नष्ट भएको छैन । किसुनजीले अन्तर्वार्तामा भनेको मैले सम्झिरहेको छु । उहाँको भनाइ थियो, ‘नेपालमा प्रजातन्त्रको आन्दोलन सफल हुनुपर्छ । विदेशी शक्तिको प्रभाव कम हुनुपर्छ । नेपालमा बढेको एनजिओ संस्कृतिले यहाँको सामाजिक संरचनामा ठूलो चोट पु¥याउँछ । म यसमा चिन्तित छु ।’ उहाँको यतिसम्म भनाइ थियो, ‘तरुणजी, नेपालमा धर्मान्तरण बढिरहेको छ । यो नेपालको हिन्दू संस्कृतिका लागि ठूलो खतरा हो । महाराजधिराज पृथ्वीनारायण शाहका पालामा मानवबध र गौहत्या उस्तै अपराध थियो । नेपाललाई विश्वले हेर्ने भनेको हिन्दूको चस्माबाट हो । नेपाल हिन्दू संस्कृतिको संरक्षक हो ।’ वास्तवमा यी विषय बडो गम्भीर थिए र छन् । ००० मैले भनेको थिएँ, ‘नेपालीको भाषा, संस्कृति, धर्मको प्रेम छ । कसैले पनि कहिल्यै गुुलाम बनाउन नसकेका नेपालीहरूको बडो गर्वको इतिहास छ र यसमा हामी भारतीयहरू पनि गर्व गर्छौं । नेपालीहरूको संघर्ष र वीरताको इतिहास एउटा भाइको नाताले भारतीयहरूले पनि प्रेरणाको रूपमा लिनुपर्छ ।’ यो आजको यथार्थ पनि हो । मैले यो पनि भनेको थिएँ,, ‘किसुनजी १ भारतले नेपालबाट धेरै कुरा मार्गदर्शन लिनुपर्छ । नेपालले भाषा बचायो, संस्कृति बचायो, सभ्यता बचायो । यो सानो कुरा होइन । भारतमा भाषा खत्तम भयो । हिन्दी भाषा खत्तम भयो, अंग्रेजी घुस्यो । नेपालमा गाडीको नम्बरप्लेट नेपाली भाषामा छ । तपार्ईं प्रहरी भन्नुहुन्छ, हामी पुलिस भन्छौँ । ‘जननि जन्मभूूमिश्च स्वर्गादपि गरिएसी’ भन्ने मूल मन्त्र छ नेपालीहरूको । यस्तो भारतीयहरूको छैन । म अहिले पनि यो धारणामा छु । मैले यसो भन्दा किसुनजी गम्भीर हुनुहुन्थ्यो । मैले भनेको थिएँ, ‘नेपालले आफ्नोपन बचाइरहेको छ, भारतले सकेको छैन । हामी गुमाइरहेका छौँ ।’ हामी भारतमा आफ्नो अस्तित्वरक्षाका लागि संघर्षरत छौँ । यो आजको यथार्थ हो । ००० किसुनजीले त्योवेला भन्नुभएको अहिले सम्झिन्छु, ‘तरुणजी, ये ज्यादा दिन रहनेवाला नही है ।’ किसुनजी भन्नुहुन्थ्यो कि, धर्मान्तरण भइरहेको अवस्थामा नेपालमा युरोप र पश्चिमको संस्कृति आउनेछ । त्यो अवस्थामा नेपाल बच्नेवाला छैन । नेपालको अस्मिता खतरामा हुन्छ । योे मेरो भनाइ होइन, किसुनजीको हो । ‘विदेशी तागतले यहाँको हिन्दू संस्कृति खत्तम गर्ने र एनजिओ कल्चर थोपर्ने कोसिस गरिरहेको छ,’ त्यतिवेलै किसुनजी भन्नुहुन्थ्यो, ‘अहिले पनि त्यही अवस्था छ । गरिबी, अशिक्षा रहेको नेपालका जनता विश्वासी छन् । छिटै विश्वास गर्छन् । विदेशीले प्रलोभनमा पारेर विश्वास खत्तम गरिरहेका छन् ।’ ००० भारतलाई एक राख्नेवाला अर्थतन्त्र थिएन र होइन । यो केवल धर्मसंस्कृति हो । नेपालको पनि यही हो । धर्म संस्कृतिले नेपालको अस्तित्व राखेको छ । राजकीय नीतिले देशलाई एक राखेको होइन । दक्षिणबाट आदि शंकर आएर पशुपतिनाथमा पूजा गरे । संग्रेरी मठका पूजारी पनि थिए । म भन्छु, धर्मले मात्रै दक्षिण एसियामा एकता मजबुत हुन्छ । आजको यथार्थ पनि यही हो कि, हिन्दू एकता मजबुत भएको अवस्थामा मात्रै भारत र नेपालको सम्बन्ध राम्रो हुन्छ । धर्मको धागोले नेपालको आन्तरिक एकता बलियो हुन्छ, भारत र नेपाल सम्बन्ध पनि मजबुत हुन्छ । नेपालमा धर्म गयो भने भारतले पनि सबै चिज गुमाउनेछ । यो कुरा नयाँ पुस्तालाई भन्नुपर्नेछ । ००० नेपालका पुराना पुस्ताका नेताहरू सबै छिमेकीसँग सम्बन्ध राम्रो चाहनुहुन्थ्यो । भारतसँगको सम्बन्धलाई अझ उच्च महŒव दिनुहुन्थ्यो । हाम्रो बीचमा रक्त, धर्म र संस्कृतिको सम्बन्ध छ । नेपाल र भारतका स्तम्भ हुन्, शान्ति र संस्कृति । यति मात्र होइन, दक्षिण एसियामा भारत र नेपाल सशक्त लोकतान्त्रिक प्रहरी हुन् । नेपालले भारतको धर्म, स्वतन्त्रता, सम्मान, सद्भावलाई मलजल दिइरहेको छ । भारतले नेपालबाट प्रेरणा लिइरहेको छ । यो कुरा मेरो किसुनजी र तत्कालीन शीर्ष नेतासँग मेरो निकैपटक कुराकानी भएको थियो । अहिले पनि म यही कुरा भनिरहेको छु । ००० मैले भनेको थिएँ र अहिले पनि भनिरहेको छु कि भारत नेपाल दुई देश मात्र होइनन्, दुई भाइ हुन् । दुनियाँमा नेपालजति आत्मीय सम्बन्ध भएको भारतको छिमेकी वा मित्र अर्को छैन । यति विश्वासको अद्वितीय सम्बन्ध अन्त कहाँ छ र रु नेपालको वीरता, संस्कृति, हिन्दू धर्मप्रतिको निष्ठाप्रति भारतीय जनता पनि प्रभावित छन् । हामी यस्तो अटुट बन्धनमा छौँ कि जो राजनीतिक, आर्थिक, कूटनीतिक सम्बन्धभन्दा धेरै माथि छ । छिमेकमा नेपाल भारतका लागि सबैभन्दा माथि छ । भावनात्मक रूपमा र यथार्थमा पनि । नेपाल हाम्रो मानसमा छ, हृदयमा छ । नेपालका सबै जनतालाई हामी सधैँ सद्भाव र स्नेहको सन्देश दिन्छौँ । नेपालसँग हाम्रो कूटनीति होइन, हृदयनीति छ । ००० नेपाली राष्ट्रवादले नेपाली नयाँ पुस्तालाई संरक्षण गर्नेछ । राष्टियताको आधार हिन्दू धर्म हो । यदि हिन्दू धर्मको जरा बलियो बनाइयो भने नयाँ पुस्ता बलियो हुन्छ । विदेशीले नेपालबाट हिन्दू धर्मको गौरवलाई निर्मूल पार्न युवालाई प्रोत्साहित गरिरहेका छन् । यसबाट मुक्त भएर जानुपर्छ । अनि मात्र नेपाल बच्नेछ । किसुनजी भन्नुहुन्थ्यो, धर्म संस्कृति बचाउन भारत र नेपालका युवालाई प्रोत्साहित गर्नुपर्छ । यसले मात्रै दुवै देशलाई बलियो बनाउनेछ ।’ ००० समकालीन राजनीतिका शीर्ष नेतासँगको एउटा प्रसंग पनि म राख्न चाहन्छु । गत वर्ष उत्तराखण्डको टिहरी बाँधमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी ओलीजीलाई स्वागत गर्न म पनि पुगेको थिएँ । तत्कालीन प्रधानमन्त्री ओलीजी, उपप्रधानमन्त्री कमल थापाजी, अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलजी र गृहमन्त्री शक्ति बस्नेतजीलाई हामीले स्वागत ग¥यौँ । हाम्रा मन्त्री पियुष गोयलजी पनि साथमा हुनुहुन्थ्यो । ओलीजीसँग हाम्रो बडो हार्दिकतापूर्वक कुरा भयो । म उहाँको व्यक्तित्वबाट प्रभावित भएँ । त्यसवेला बाँध हेरेपछि ओलीजीले भन्नुभयो, ‘आइ एम डिप्ली इम्प्रेस्ड ।’