भूकम्पले थलिएका चाैताराबासी आत्मनिर्भर बन्न थाले

सिन्धुपाल्चोक । चाैतारा साँगाचोकगढी नगरपालिका १ स्याउलेकी आकृत्ती गोल्जेको आफ्नै बारीमा तरकारी उत्पादन हुन थालेपछि जीवनस्तरमा वृद्धि भएको छ । सिन्धु विकास केन्द्रले भूकम्पपछि जिविकोपार्जन सहयोगपछि मार्फत भूकम्प प्रभावितलाई पुनस्थापना गर्ने कार्यक्रम अन्र्तगत तरकारी विरुवा किन्न नगद सहयोग गरेपछि उनी तरकारी खेतीमा लागेकी हुन् । ‘भूकम्पमा घर लड्यो, बस्नेको अझै ठेगान छैन, \'सिडेक\'को सहयोगमा हामीलाई आफैमा आत्मनिर्भर बनाउँन सहयोग गरेको छ । जसले हामी पीडितहरुको घाउमा मलम लगाएको छ’ उनले भनिन्–‘पहिले हामीहरु आफुलाई खानको लागि अलिकती तरकारी खेती गर्दै आएको थियौँ, पुनस्थापनाको लागि भन्दै सहयोग आएपछि कस्तो हुदो रहेछ भनेर तरकारी खेतीमा लागियो । अहिले हाम्रो परिवार धान्न सहज भएको छ । तरकारीको उचित मुल्य पाउन थालेपपछि ।’ उनी मात्र होेइन । सिडेकले सञ्चालन गरेको सिन्केधुप बनाउँने तालिम लिएकी चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिका ३ की गीतादेवि ढुङ्गानाको पनि दैनिकीमा सुधार आउन थालेको सुनाउँछिन् । ‘भूकम्पअघि सामान्य घरमा प्रयोग गर्नका लागि सिन्केधुप बनाउँदै आएको थिए । अहिले तालिम पाएपछि आफैलाई केहि गर्नुपर्छ भन्ने धारणा पैदा भएको छ । १६ जनाले सामुहिक रुपमा सिन्केधुप उत्पादनको लागि घरेलु उद्योगको रुपमा दर्ता गरेरै काम गर्न थालेको छौँ’ उनले भनिन् । के भयो उपलब्धि ? पुर्नस्थापनाको लागि नगदको लागि काम, तालिम र प्रविधिको सहयोग र सामाजिक परिचालनमार्फत स्थानीय समुदायको आर्थिक स्थितीमा सुधार ल्याएको छ । कामका लागि नगद कार्यक्रमले स्थानीय जनतालाई आफ्नो ठाउँको विकास गर्दा आफै आत्मनिर्भरताको बाटोमा लैजान थालेपछि दैनिकी नै फेरीएको छ । नगदका लागि काम कार्यक्रम अन्र्तगत स्थानीयलाई नै सहज हुनेगरी मोटरबाटो मर्मत, गोरोटोबाटो मर्मत, विद्यालय वरपर जोखिम रहेको ठाउँमा जालिगाह्रो लगाउनेलगाएको काम गरेको छ । जसबाट ३ सय ७६ प्रतिघर परिवारलाई ४ लाख ५ हजार रुपैयाँ खर्च गरिएको छ । सो रकमबाट स्थानीयले सहकारीसँग सहकार्य गरेर व्यवसायीक रुपमा लाग्ने सिलाई, बाख्रापालन, कृषि र विद्यालय र शिक्षा जस्तो संवेदनशिल क्षेत्रमा समेत खर्च गरेको कार्यक्रम मुल्याङ्याकन अधिकृत सुमन दुलालले बताउँछन् । पुननिर्माणको कार्यमा सिडेकले सहयोग गरेपछि स्याउलेको १ सय ११ जना, बतासेका ९५ जना र सिम्पालकाभ्रेको ३६ जना गरी २ सय ४२ जनालाई दोस्रो किस्ताको लागि सिफारीस समेत गरोको जनाईएको छ । स्थानीयलाई व्यवसायी बनाउँको लागि तरकारी खेती, सिन्केधुप उत्पादन, च्याउ खेती, घर बगैँचा र कुखुरा पालन गरी २ सय ३३ जनालाई तालिम दिईएको छ । कति भयो खर्च, कस्ता परे छनोट ? सिन्धु विकास केन्द्रले २०७३ श्रावणबाट एक बर्षको लागि १ करोड २३ लाख ९ हजार ८ सय ९४ रुपैयाँ बजेट स्किृत भएको सिन्धु विकास केन्द्रका कार्यक्रम संयोजक विक्रम सुन्दासले जानकारी दिए । सुन्दासका अनुसार १ करोड ९६ लाख २९ हजार ५ सय ५२ रुपैयाँ खर्च भएको छ । सिन्धु विकास केन्द्रले पुर्नस्थापनाका लागि छनोट गरेकाहरु भूकम्पबाट प्रभावित र प्रकोपले उच्च जोखिममा परेको परिवार, दलित, जनजाति, भिन्न क्षमता भएका, एकल महिला पिछडिएको वर्ग र क्षेत्र तथा युवा रहेका छन् ।