Ntc summer Offer
Khabar Dabali १६ चैत्र २०८० शुक्रबार | 29th March, 2024 Fri
NIMB

हुम्लाको लिमी उपत्यका : यसकारण छ ऐतिहासिक !

खबरडबली संवाददाता

हुम्लाको लिमी उपत्यका करिब ११ सय वर्षअघि नै आवाद भएको क्षेत्र हो । यसकारण परम्परागत धार्मिक वास्तुशास्त्र अध्ययनका हिसाबले यो गाउँ निकै महत्वपूर्ण छ । यसबाहेक लिमी उपत्यका प्राकृतिक र भौगोलिक दृश्यावलोकनका लागि पनि वास्तवमै अलौकिक छ । 

‘लिमी’ तिब्बती शब्द ‘लिमे’बाट अपभ्रंश भई बनेको हो । लिमेको तिब्बती अर्थ हुन्छ– ‘दुई बस्ती जोड्ने भूभाग ।’ लिंकखोला र गेउ स्याक्च्या खोलालाई जोड्ने भूभागमा बस्ती भएकाले यसलाई लिमे भनिएको पुस्तकहरूमा उल्लेख छ । लिमे पछि नेपालीमा अपभ्रंश हुँदै लिमी हुन पुग्यो । 

नाम्खा गाउँपालिका–६ लिमीको टाक्चीमा एउटा कोट दरबार छ । डाँडाको चुच्चोमा अहिले पनि दरबारको अवशेष भेटिन्छ । कोटभन्दा माथि सेउकुनाको छेउमा बौद्ध गुम्बा पनि छ । प्राचीन समयमा गुम्बाबाट राजकाज चलाउन तिब्बतबाट आएका शासकहरूले यही गुम्बा र दरबारबाट लिमीमा शासन गरेको किंवदन्ती छ । कोट दरबार र गुम्बाको बीचबाट बगेर आएको दुई नदीको बीचमा लिमी (लिमे) बस्ती छ । लिमीमा तीन बस्ती तिल, जाङ, हल्जी छन् । लिमी उपत्यका प्राकृतिक सौन्दर्य, पर्यावरण जैविक विविधता र मानव सभ्यताको हिसाबले महत्वपूर्ण छ । समुद्री सहतबाट १७ हजार फिट उचाइमा अवस्थित लिमी रैथाने तिब्बती संस्कृति बोकेको बस्ती हो । 

लिमीको लाप्चाबाट कैलाश दर्शन 
लिमी उपत्यकाको लाप्चा नाकाबाट तिब्बतको कैलाश मानसरोवर दर्शन गर्न सकिन्छ । जाङ, हल्जी र तिल गाउँबाट कैलाश मानसरोवर पैदल पनि हिँडेर जान सकिन्छ । लाप्चा नाकासम्म गाडी आवतजावत गर्ने हुँदा गाडीबाट लाप्चासम्म सवार गर्न सकिन्छ । 

१९४५ सालमा निर्मित माना–पाथी, ढक–तराजुलगायतका सामग्री अझै यहाँ संरक्षण गरी राखिएको छ । स्थानीयस्तरमा नापतौलमा प्रयोग हुने सामग्री, पूजाआजा र अन्य बन्दोबस्तीमा प्रयोग हुने पुराना सामग्री यहाँ हेर्न सकिन्छ । करोडौँ मूल्यको कोइचिनको बख्खु यहाँको अर्काे विशेषता हो । यो बख्खु (महिला र पुरुषको वस्त्र) हाल संरक्षणका लागि मात्र राखिको छ ।

११औँ शताब्दीमा निर्मित हल्जी गुम्बा
लिमीको हल्जी गाउँमा ११औँ शताब्दीमा निर्मित हल्जी गुम्बा छ । तत्कालीन लोचाओ कवि रिन्जिन जाङ्वुले भारत, नेपाल र तिब्बतमा निर्माण गरेका १०८ गुम्बामध्ये अन्तिम गुम्बा लिमीमा छ । तत्कालीन सिँजा राज्यका एक राजाले बुद्ध धर्म मान्ने भएकाले हल्जी गुम्बामा आएर श्रमदान गरेको लिपी यहाँ सुरक्षित छ । 

दुर्लभ जनावरको वास
लिमी उपत्यकामा वनचौँरी, वनघोडा, वनबिरालो, बाघ, हिउँचितुवा र ध्वाँसे चितुवा, मृग, भालुलगायतका दुर्लभ वन्यजन्तु पाइन्छ । सन् २०१३ मा यहाँ राखिएका केही स्वचालित क्यामेरामा कैद तस्बिर हेर्दा अनौठा र दुर्लभ जनावर रहेको प्रमाणित भएको छ । 

खस साम्राज्यको आधार खण्ड
लुकेको तिब्बतीय संस्कृतिको आकर्षण केन्द्रको रूपमा लिमी उपत्यका रहेको छ । यहाँ जिल्लाका अन्य भूभागभन्दा फरक बस्ती र चालचलन रहेको छ । यो बस्ती समुद्र सतहभन्दा चार हजार फिट माथि रहेको छ । तत्कालीन लिमी गाउँ विकास समिति र हालको नाम्खा गाउँपालिकाअन्तर्गत पर्ने लिमीमा तीनवटा गाउँ तिल, हल्जी र जाङ रहेका छन् । नाफल उच्च हिमालमा पाक्ने गहुँ, जौ, कोइरा, तोरी यी गाउँका मुख्य खाद्यबाली हुन् । 

नयाँ पत्रिका दैनिकबाट सभार 

Khabardabali Desk

यो नेपाली भाषाको अनलाइन समाचार संस्था हो । हामी तपाईहरुमा देशविदेशका समाचार र विचार पस्कने गर्छौ । तपाईको आलोचनात्मक सुझाव हाम्रा लागी सधै ग्रह्य छ । हामीलाई पछ्याउनुभएकोमा धन्यवाद । हामीबाट थप पढ्न तल क्लिक गर्नुहोस् ।

दुर्गा प्रसाईमाथि कुटपिट

बागलुङ । बागलुङमा व्यवसायी दुर्गा प्रसाईंमाथि हातपात भएको छ ।  बागलुङमा आयोजित सभालाई सम्बोधन गर्न पुगेका उनलाई लोकतान्त्रिक चोकमा हातपात भएको हो ।...

भुटानी शरणार्थी प्रकरण : रायमाझि पुर्पक्ष थुनाको फैसला, खाँडका विषयमा राय बाझियो

काठमाडौं । भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पूर्वमन्त्री टोप बहादुर रायमाझीसहित ८ जनालाई पुर्पक्षका लागी थुनामा राख्ने आदेश सदर भएको छ ।  उच्च अदालत पाटनका...

एमालेको मेची–महाकाली अभियान सुरु

बैतडी । नेकपा एमालेले आजबाट मध्य पहाडी लोकमार्ग केन्द्रीत विशेष अभियान सुरु गरेको छ । एमालेका अध्यक्ष अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले बैतडीको झुलाघाटमा झन...

ल्यार्काल लामा आइविसिको सभापतिमा निर्बाचित

काठमाडौं। मंसिर ११ देखि भारतको नयाँ दिल्लीमा सुरुभएको विश्व बौद्ध शिखर सम्मेलनको तेस्रो महाधिवेशनबाट संविधानसभा सदस्य तथा लुम्बिनी विकास कोषका उपाध्यक...

दुर्गा प्रसाईको महंगो गाडीमा केपी ओली चढ्दै

काठमाडौं । राजतन्त्र फर्काउने अभियानका अभियान्ताका रुपमा चिनिएका दुर्गा प्रसाईले चढ्ने गरेको करिब ५ करोड रुपैँयाको ल्याण्डक्रुजर भि ८ गाडी केपी ओलीले ...

बल्खुमा फेरि तनाव : प्रहरीमाथि हातपात गरेपछि दुर्गा समथर्थकमाथि अश्रुग्याँस प्रहार

काठमाडौं । काठमाडौँको बल्खुमा प्रहरी र दुर्गा प्रसाईंको समूहबिच झडप भएको छ । प्रसाईका समर्थकले ब्यरिकेटमा बसिरहेका प्रहरीलाई हातपात गरेपछि  प्रहरीले प...

प्रधानमन्त्री प्रचण्ड सगरमाथाको आधारशिविर कालापत्थरमा

काठमाडौं। प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले सगरमाथाको आधारशिविर कालापत्थरबाट शान्तिदीप यात्रा तथा राष्ट्रिय झण्डोत्तलन कार्यक्रमको शुभारम्भ गर...

जापानविरुद्द नेपालको सान्त्वना जित

काठमाडौं । चार देशीय महिला टी–२० सिरिज अन्तर्गत समूह चरणको अन्तिम खेलमा नेपालले सान्त्वना जित निकालेको छ । आज भएको खेलमा जापानलाई ६७ रनले हराउँदै न...

लप्सीफेदीमा सुरक्षाकर्मी र स्थानीयबिच झडप, डीएसीसहित ३ घाइते

काठमाडौं । काठमाडौंको लप्सीफेदीमा स्थानीय र प्रहरीबिच झडप हुँदा डीएसपी सहित ३ प्रहरी घाइते भएका छन् ।  शंखरापुर नगरपालिका ३ लप्सीफेदीमा विद्युतप्रा...

क्रिकेटर मोहम्मद शामीलाई पक्राउ नगर्न मुम्बई पुलिसलाई दिल्ली पुलिसको रोचक आग्रह

काठमाडौं । मानिसहरुबिच सोसल साईड एक्समा दिल्ली पुलिसको एउटा आग्रह देखेर चर्चापरिचर्चा चलिरहेको छ ।  बुधबार भारतमा जारी एकदिवसीय क्रिकेट अन्तर्गत भा...

अरु धेरै
Right path detel page
Alphabet Education Consultancy

प्रतिकृया लेख्नुहोस्:

Salt Trending Alphabet Education Consultancy Pioneer Software Technologies