राजनीति सुद्धिकरणको प्रयासमा कांग्रेस

सिद्धान्त र विचारबाट प्रभावित भएर राजनीति गर्ने हो । तर नेपालको सिंगो राजनीति विचार प्रधान हुन सकिरहेको छैन् । राजनीतिक पार्टीभित्र सिद्धान्तको बहस हुन सकिरहेको छैन् । नेपाली राजनीति एक ढंगले भ्रष्टीकरण भईरहेको छ । राजनीति भ्रष्टीकरणले आक्रांत छ । सिंगो राजनीति नै भ्रष्टीकरण भइसकेपछि कुनै एक दल चोखा भन्ने हुँदैन् । यहाँ नेकपा, कांग्रेश वा अन्य दल चोखा छन् भन्न सकिने अवस्था छैन । राजनीति देश र जनताको लागि गर्ने हो तर पछिल्लो समय आफ्नो स्वार्थमा मात्रै केन्द्रित भएको छ । जसको कारण राजनीतिक दलहरु भित्र अनुशासन हिनता र उदण्डता बढेको छ ।

टिकट लिँदा अनि निर्वाचन जितेर आउँदा पनि मैंले यो त्यो नेतालाई यति बुझाएँ भनेर भन्नेहरु पनि छन् । यो विषय सञ्चार माध्यमबाटै पनि सार्वजनिक भएका छन् । प्रमाण सहित आएका विषयमा पनि कारबाही भएको छैन् । कारबाही गर्ने भनेर अख्तियारी लिएर बसेको निकाय अख्तियार दुरुपयोग आयोग मौन छ । केहि ठूला चर्चामा रहेका प्रति मात्रै ध्यान दिए जस्तो देखिन्छ । यो उदाहरण हो । अब राज्यको संयन्त्रबाट नेपालको भ्रष्टीकृत राजनीतिलाई सुद्धिकरण गर्ने अवस्था देखिएको छैन् । तैपनि हरेक पार्टी भित्रबाट आ–आफुँ भित्र सुद्धिकरणको अभियान चलाउने हो भने नेपालको राजनीतिलाई सफा बनाउन सकिन्छ ।

हामीले अहिले कांग्रेश भित्रको अनुशासनहिनता अनि छाडातन्त्रलाई ठिक ठाउँमा ल्याउने प्रयास गर्दै छौं । कांग्रेशलाई सुद्धिकरणको बाटोतर्फ लैजानको लागि कांग्रेशभित्र मौलाएको छाडातन्त्र अन्त्य हुनुपर्छ ।

राजनीतिक पार्टीमा रहने तर राजनीतिक पार्टीकै सिद्धान्तलाई नमानी पार्टी विधानभन्दा बाहिर जाने परिपाटी बढ्दो छ । जथाभावी लेख्ने, बोल्ने र आरोप–प्रत्यारोप गर्ने कुरा संस्कार जस्तै छ । हामीले कांग्रेस पार्टी भित्र यही संस्कारलाई सहि बाटोमा ल्याउन खोज्दै छौं । भर्खरै कांग्रेश पार्टीभित्र गठित अनुशासन समितिले जथाभावी लेख्ने, बोल्ने र आरोप–प्रत्यारोप गर्ने नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई कारबाही गर्ने भनेको छ । यो कुनै वाक स्वतन्त्रताको विरुद्ध होइन् । अनुशासन हिनता र उदण्ड व्यवहारलाई सही बाटोमा ल्याउन खोजिएको हो ।

सुद्धिकरण गर्न बनेको समितिले जो सुकै किन नहोस विधानको दायराभन्दा बाहिर काम गर्ने सबैलाई कारबाही गर्नु आवश्यक छ । कसैलाई छुट दिने तथा उन्मुक्ती दिएर राजनीति हुँदैन् । सानो माछा समात्ने, ठूलो माछालाई उन्मुक्ती दिने भन्ने चलन स्थापित हुँदैछ । कसैको अनुहार वा कसैको पदलाई हेरेर उन्मुक्ती दिने र कारबाही गर्ने गर्दा राजनीति एकदमै कुरुप हुन पुग्दछ । अनुशासन समिति द्धढताका साथ पार्टी सुद्धिकरण गर्न तर्फ लाग्दैछ ।

जनतामा राजनीति प्रति बढ्दो निराशालाई बदल्नु पर्दछ । पछिल्लो समयमा राजनीति प्रति ठूलो निराशा छ । यदि नेपालको राजनीतिलाई सुद्धिकरण नगर्ने हो भने जनतामा विकास हुँदै गएको निराशाको बाँध फुट्न सक्छ । यो फुट्यो भने राजनीतिक व्यवस्था माथि नै प्रहार हुने हो । राजनीतिक व्यवस्थामा प्रहार हुँदा राष्ट्रियतामै प्रहार हुन सक्दछ । त्यसले राजनीतिक पार्टीहरु सुद्धिकरण अभियान द्धढताका साथ अगाडि बढाउनको विकल्प छैन् ।

(यो लेख नेपाली कांग्रेसका नेता धनराज गुरुङसँगको संवादका आधारमा तयार गरिएको हो–सम्पादक)