चीन र नेपाल मित्रवत छिमेकी र साझा भविष्यका विकास साझेदार हुन् । विनासकारी भूकम्पपछिको होस् वा कोभिड–१९ को महामारीको समयमा चीन र नेपालले एकअर्कालाई निरन्तर सहयोग गर्दै आएका छन्, जसले दुई देशका जनताबीचको गहिरो मित्रता झल्काउँछ।
अंग्रेजी भाषाको चिनियाँ अखबार ग्लोबल टाइम्समा नेपालको राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसँग वार्ता गरेको छ। राष्ट्रपति भण्डारी जो देशको सर्वोच्च पदमा निर्वाचित हुने पहिलो महिला नेता हुन् ।
उनी २०१५ मा राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएकी थिइन्। देशको नयाँ संविधानको घोषणासँगै र तीन वर्षपछि पुनः निर्वाचित भइन्। उनको कार्यकालमा नेपाल–चीन सम्बन्ध विभिन्न क्षेत्रमा अगाडि बढेको छ । अन्तर्वार्तामा उनले बेइजिङ २०२२ को शीतकालीन ओलम्पिक खेलकुद, चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङ र चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको नेतृत्वप्रतिको उनको बुझाइका साथै बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभमा आधारित चीन–नेपाल सहकार्यका बारेमा कुरा गरिन् ।
बेइजिङ २०२२ शीतकालीन ओलम्पिक खेलहरू हालै सम्पन्न भयो। के तपाईंले उद्घाटन समारोह वा केही प्रतियोगिताहरू हेर्नको लागि समय फेला पार्नुभयो? कार्यक्रम कस्तो लाग्यो ?
ओलम्पिक आफैंमा ठूलो ब्रान्ड र विश्वकै ठूलो खेलकुद प्रतियोगिता हो । चीनका लागि शीतकालीन ओलम्पिकको सफलतापूर्वक आयोजना गर्नु एउटा उल्लेखनीय अवसर थियो। मैले कार्यक्रम अघि खेलहरूको लागि मेरो शुभकामना पठाएँ।
अहिले विभिन्न खेलकुदमा सहभागी भएर पदक जित्ने सबै खेलाडीहरूलाई म बधाई दिन्छु। शीतकालीन ओलम्पिकलाई सफल बनाउन चीनले प्रशंसनीय काम गरेको मलाई विश्वास छ। म अहिले बेइजिङमा हुन लागेको शीतकालीन पारा ओलम्पिक खेलकुदका लागि पनि शुभकामना व्यक्त गर्दछु।
सन् २०१९ मा चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेपाल भ्रमणको क्रममा उहाँले तपाईंलाई काठमाडौंमा भेट्नुभयो। के तपाईं हामीसँग त्यो बैठकको बारेमा जानकारी दिन सक्नुहुन्छ ? नेपाल–चीन सम्बन्धमा यस भ्रमणले कस्तो योगदान पुर्याएको छ ?
मसँग २०१९ मा महामहिम सी जिनपिङको नेपाल भ्रमणको मिठो सम्झना छ। यो धेरै कारणले ऐतिहासिक साबित भयो। चीनका राष्ट्र प्रमुखको यो २३ वर्षमा पहिलो पटक भ्रमण हो। हामीले हाम्रो सम्बन्धलाई विकासको लागि रणनीतिक साझेदारीको स्तरमा बढाएका छौं। हामीले प्रतिनिधिमण्डल स्तरको वार्ता गरेका थियौं जहाँ हामीले हाम्रो द्विपक्षीय सहयोगको सम्पूर्ण स्पेक्ट्रमलाई हेर्यौं।
तसर्थ, भ्रमण धेरै सफल भयो। त्यसबेला हामीले गरेका सम्झौतालाई फलोअप गर्न हाम्रा सरकारहरू कडा मेहनत गरिरहेका छन् र धेरै उच्चस्तरीय प्रतिनिधिमण्डलले हाम्रा दुई देशको भ्रमण गरेका छन्। समग्रमा नेपाल–चीन सम्बन्धको प्रगतिबाट म सन्तुष्ट छु ।
राष्ट्रपति सी र तपाईले विगत छ वर्षमा धेरै पटक एक अर्कालाई भेट्नुभएको छ वा फोन गर्नुभएको छ। राष्ट्रपति सीले नेपाल र बाहिरका धेरै पहलहरूको प्रकाशमा ती आदानप्रदानहरूलाई कसरी सम्झन चाहनुहुन्छ ?
राष्ट्रपति सी र मैले विगत वर्षहरूमा धेरै भेटघाट र वार्तालापहरू गरेका छौं भनी तपाईंले औंल्याउनुभएको कुरा सही छ। हामीले लिखित सञ्चार पनि आदानप्रदान गरेका छौं। म २०१९ मे मा चीनको राजकीय भ्रमणमा आएको थिएँ, त्यसपछि राष्ट्रपति सीले नेपाल भ्रमण गरे ।
म कोरोना महामारीको चरम समयमा हाम्रा टेलिफोन वार्तालापहरू सम्झन चाहन्छु, जब हामीले परिस्थितिको मूल्याङ्कन गर्न र प्रतिक्रियाको लागि तयारी गरेका थियौं।ती अन्तरक्रियाहरू साँच्चै फलदायी साबित भयो। हामीलाई सबैभन्दा बढी आवश्यक परेको बेला नेपाललाई लाखौं डोज भ्याक्सिन, मेडिकल उपकरण, अक्सिजन सिलिन्डर आदिको रूपमा द्रुत मानवीय सहयोग उपलब्ध गराउनु भएकोमा म राष्ट्रपति सीको नेतृत्वको प्रशंसा गर्दछु र हार्दिक धन्यवाद दिन्छु।
चीनबाट प्रारम्भिक सहयोग वास्तवमा महामारी विरुद्ध नेपालको लडाईमा महत्वपूर्ण साबित भयो।उहाँहरूलाई धन्यवाद, हामीले धेरै बहुमूल्य जीवन बचाउन सक्षम भयौं। चीनले आन्तरिक रूपमा महामारीको सामना गर्न नेतृत्व प्रदर्शन गरेको छ र आवश्यक परेका धेरै देशहरूलाई सहयोग पुर्याएको छ, जुन मलाई अत्यन्त मूल्यवान लाग्छ।
के तपाईंले कहिल्यै शि जिनपिङः द गभर्नेन्स अफ चाइना पुस्तकहरू पढ्नुभएको छ ? २०१२ देखि चीनमा सीको शासनको बारेमा तपाईं के सोच्नुहुन्छ ?
हाम्रा विद्वानहरूले उहाँका पुस्तकहरू नेपाली भाषामा पनि अनुवाद गरेका छन्। मैले आफैंले तिनीहरूको अंग्रेजी र अनुवादित संस्करणहरू सार्वजनिक गरेको छु। मलाई लाग्छ यी खण्डहरूले राष्ट्रपति सी र चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको नेतृत्वमा चीनमा जनकेन्द्रित शासन व्यवस्थाको बुझाइ दिन्छ।
अन्य चीजहरू मध्ये, तिनीहरूले चीनको आर्थिक वृद्धि, गरिबी उन्मूलन र प्रचुर पूर्वाधार विकासको साथसाथै राष्ट्राध्यक्ष सीको मानवजातिको साझा भविष्यको दृष्टिकोणलाई चित्रण गरेको देखिन्छ।
चीन र नेपालबीच परम्परागत मित्रता छ। दुई देशले धेरै क्षेत्रमा सहयोग पनि बढाएका छन्। आजको नेपाल–चीन सम्बन्धको अवस्थाबारे केही विचार राख्न सक्नुहुन्छ ?
बुद्ध सभ्यताको हाम्रो साझा सम्पदाले समृद्ध नेपाल र चीनबीच मित्रताको बन्धन छ । हिमालयमा हाम्रो गहिरो सांस्कृतिक सम्बन्ध छ। नेपाल–चीन सम्बन्ध समयको परिक्षणमा परेको आपसी विश्वासमा आधारित भएकाले सदियौंदेखि हामीले यो सद्भाव कायम राख्दै आएका छौं भनी भन्न सकिन्न ।
चीनले नेपालको विकास प्रयासमा उदारतापूर्वक सहयोग गरेको भए पनि नेपालले सधैं एक चीन सिद्धान्तप्रति प्रतिबद्ध रहँदै संयुक्त राष्ट्रसंघमा चीनको सही स्थानको वकालत गरेको छ। हाम्रो पारस्परिक विश्वासले हाम्रो सम्बन्धलाई धेरै हदसम्म समस्यामुक्त राख्छ।
हाम्रा पारस्परिक सहयोगका क्षेत्रहरू निरन्तर विस्तार भइरहेका छन्। यो मित्रतालाई नयाँ उचाइमा पुर्याउन हामीले निरन्तर काम गरिरहनुपर्छ । नेपाल–चीन सम्बन्धमा अनगिन्ती सम्भावनाहरू देखेको छु ।
राष्ट्रपति सीले बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ र मानवजातिको साझा भविष्य भएको समुदायको अवधारणा प्रस्ताव गर्नुभएको छ र विश्वव्यापी एन्टि-कोविड सहयोगलाई समर्थन गरेको छ। चीनको अन्तर्राष्ट्रिय भूमिकाको बारेमा तपाईं के सोच्नुहुन्छ ?
नेपाल, तपाईलाई थाहा छ, बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभको सदस्य पनि हो। हामी ट्रान्स हिमालयन बहुआयामिक कनेक्टिभिटी नेटवर्कको दृष्टिको कदर गर्छौं। हामी तिनीहरूलाई नेपालको पूर्वाधार विकासको अवसरको रूपमा हेर्छौं र यो प्रक्रियालाई अगाडि बढाउन चाहन्छौं।
हामीले करिब पाँच वर्षअघि समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गरे पनि धेरै कारणले बीआरआई परियोजनाहरूले गति लिन सकेको छैन। तिनीहरुलाई छिटो पुर्याउन हामीले साझा प्रयास गर्नुपर्छ ।पछिल्लो साढे दुई वर्षदेखि विश्व कोभिड–१९ को महामारीसँग लडिरहेको छ ।
फलस्वरूप, विकासका कामहरू ठप्प भएका छन्, अर्थतन्त्र संकुचित भएको छ । विश्वभर पर्यटन नराम्ररी प्रभावित भएको छ। उही समयमा, विश्वभरका देशहरूले स्वास्थ्य पूर्वाधारमा लगानी गरेका छन्। खोपको उपलब्धतासँगै नयाँ सम्भावनाहरू देखा परेका छन्। पछिल्लो साढे दुई वर्षदेखि विश्व कोभिड–१९ को महामारीसँग लडिरहेको छ ।
फलस्वरूप, विकासका कामहरू ठप्प भएका छन्, अर्थतन्त्र संकुचित भएको छ र विश्वभर पर्यटन नराम्ररी प्रभावित भएको छ। उही समयमा, विश्वभरका देशहरूले स्वास्थ्य पूर्वाधारमा लगानी गरेका छन्। खोपको उपलब्धतासँगै नयाँ सम्भावनाहरू देखा परेका छन्।
प्रतिकृया लेख्नुहोस्: