लिफ्टिङ आयोजनाले बदलियो मटेरा गाउँको मुहार

दाङ । तुलसीपुर उपमहानगरपालिका–१४  मटेराका  ५० बर्षीय पूर्णबहादुर चौधरी कृषि पेसामा संलग्न छन् । उनले तोरी, चना, केराउजस्ता तरकारीखेती गर्दै आएका छन् । त्यसो त उनले यसअघि पनि नौ बिघा जमिनमा तरकारी लगाउँथे । तर पहिलेभन्दा अहिले उत्पादन बढेको छ । 

“पहिलेको तुलनामा १० गुणा बढी उत्पादन हुन्छ”, चौधरीले भने, “त्यसैले अहिले खुसी छु ।” उनको जमिनमा तरकारी उत्पादन बढ्नुको प्रमुख कारण लिफ्ट सिँचाइ आयोजना हो  । लिफ्टिङबाट सिँचाइ गरेपछि बेमौसमी तरकारी उत्पादन गर्न उनलाई सजिलो भएको छ । उनि पूर्ववडा सदस्य पनि हुन् । कृषि पेसा र राजनीति दुवैलाई समानान्तर रूपमा अघि बढाइरहेका छन् । 

पहिले गाउँ नजिकै बबई नदी बगे पनि  सिँचाइ अभावले एक याममा मात्र खेती हुन्थ्यो । आम्दानी खासै हुँदैन थियाे । घरमा खानका लागि पुग्थ्यो । लिफ्ट सिँचाइ आयोजना सञ्चालन भएपछि धेरै सजिलो भएको उनको भनाइ छ । 

लिफ्टका लागि सोलार र विद्युत् दुवै जडान गरेको उनले बताए । उनले गत वर्ष  घरखर्च चलाएर वार्षिक रु पाँच लाख आम्दानी गरेका थिए । यो वर्ष त्योभन्दा धेरै आम्दानी हुने आशामा छन् । उनले खेती गर्न कृषि औजारको प्रयोग गरिरहेका छन् । ती कृषि औजार लुम्बिनी प्रदेश सरकारबाट अनुदानमा प्राप्त भएका हुन् । 

पूर्णबहादुर मात्रै होइन सिँचाइको सुविधा भएपछि मटेरिया गाउँ बाह्रै महिना हरियाली हुन थालेको छ । मटेरिया गाउँ पकेट तरकारीखेतीका रूपमा चिनिन थालेको छ ।  सोही गाउँकी ४४ वर्षीया अष्टुमी चौधरीले पनि तोरी र तरकारीखेतीबाट राम्रो आम्दानी गरिरहेकी छिन् । पहिले खान नपुग्ने जमिनबाटै अहिले बेच्न पुग्ने अन्न र तरकारी उत्पादन गर्न थालेकी छिन् । 

“यसको मुख्य कारण सिँचाइ नै हो”, अष्टुमीले भनिन्, “यसपटक तीज, दसैँ, तिहारको समयमा टमाटर र काउलीजस्ता तरकारी बेचेरै रु एक लाख ५० हजार कमाएँ ।” उनले  तोरी तथा तरकारीखेतीबाट खर्च  कटाएर वार्षिक रु साढे तीन लाख बचत गरेको बताइन् । 

केही वर्षपहिले बृहत् सिँचाइ योजना दाङले रु एक करोड ५० लाखको लगानी र गाउँलेहरूको रु पाँच लाख मूल्य बराबरको श्रमदानमा लिफ्ट सिँचाइ आयोजना निर्माण  गरिदिएको  थियो । सोही आयोजनाले गर्दा मटेरियाको मुहार नै फेरिएको हो । 

आयोजनाअन्तर्गत गाउँ नजिकै भएर बग्ने बबई नदीको पानीलाई करिब छ सय मिटर  लम्बाइ रहेको लिफट सिँचाइमार्फत पानी  तानिएको छ । 

त्यसरी तानिएको पानीले मटेरिया आसपासको दुई सय बिघा जमिनमा सिँचाइ सुविधा पुगेको छ जसमा एक सय २० घर थारू समुदाय र २० घर अन्य समुदाय लाभान्वित छन् ।