मन्दीकाे वाहनामा जोखिममा जीउदै श्रमिकहरु

काठमाडाैं । पछिल्लाे समय आर्थिक मन्दीकाे बाहनामा सबैभन्दा ठूलो मर्का दैनिक ज्यालादारी गरेर जीवन निर्वाह गर्नेलाई परेको छ । दैनिक ज्यालादारीमा कामगर्ने मजदुरहरुकोआफूसहित परिवारको लालनपालनको  समस्यामा दैनिकी बिती रहेको छ ।

ओखलढुंगाका सुमन सर्कीको आफ्नो बारीमा उव्जिएको अन्नले एक महिनालाई पनि खानकाे लागि नपुग्ने भएपछि राजधानी आएर परिवार पाली रहेका छन् । तर मन्दीका कारण देखाउँदै काम गर्ने ठाउँमा उनले नियमित ज्याला नपाउँदा कठिन भएकाे बताउँछन् ।  

इटा कारखानामा उनी मात्र हैन उनकाे परिवार नै काम गर्छ । तर, अनेकन बाहनामा उनीहरूले पैसा नपाएकाे महिनाै बित्याे । 

सर्की जस्तै गाउँबाट काम गर्नकाे लागि काठमाडाैं आएका उनकै छिमेकी रुद्रबहादुर भुजेलको  पनि हालत उस्तै छ । उनले  पनि काम गरेर पैसा नपाएको महिनाै बित्याे । उनि दुखेसो  गर्छन । आफ्नो कामाईले एक महिना पनि खान पुग्दैन काम गर्याे ज्याला पाइन्न । अरू काम गर्न खाेज्याे केही पाईदैन कसरी परिवार पाल्नु चिन्ताले सताएको उनले सुनाए ।  उनले यस्ताे अभाव र समस्या कहिल्यै सामना गर्नुनपरेको बताए । आफुले जान्दा देखि अर्काकोमा काम गरेर विहान बेलुकी छाकटार्दै आएका उनि श्रीमती सहित चार छोराछोरी संगै उपत्यकाका इटा उद्याेगमा भाैतारी रहेका छन्  ।

२०३७ साल देखी निरन्तर खोलामा वालुवा चाली रहेका सन्तबहादुर तामाङ अहिले पनि निरन्तर वालुवा नै चाली रहेका छन् । मन्दी भएकाे भन्दै ठेकेदारले समयमा ज्याला नदिँदा   परिवार कसरी पाल्ने भन्न चिन्तामा रहेका छन् उनी । 

उनि मात्रै हैन वर्षाैदेखी बालुवा चाल्दै आएका ८० वर्षिय बुद्धछिरिङ तामाङको पनि अवस्था उस्तै छ ।  निरन्तर वालुवा चालेर जिवीकोपार्जन गदै आएका उनि यतिबेला के खाने र कसरी बाँच्ने भन्ने चिन्तामा रहेका छन् । कारण सबैकाे उस्तै हाे मन्दीका कारण ठेकेदार र साहुजीले समयमा ज्याला नदिने ।

आँफुलाई बचाउने साहरा नै  बेसाहरा भएका कारणा मजदुरहरू दिनदिनै परिवार पाल्न धाैधाै भएकाे बताउँछन् ।

दैनिक बालुवा चालेर  गुजारा गरीरिहेका तामाङ सकि नसकि  काम गरेर आफ्नो अपांग छोरालाई पाली रहेका छन् । तामाङ आफु जस्तालाई सरकारले खान वस्न र औषधि उपचारकोे ब्यवस्था गरिदिए ८० वर्षको उमेरमा वालुवा चालेर बस्नु नपर्ने बताउँछन । ठेकेदारले समयमा पैसा नदिँदा परिवारको खर्च धान्नै गाह्रो भएको उनले बताए । यी पीडा र समस्या त केही प्रतिनिधिमूलक घटना मात्रै हुन् ।

सार्वजनिक यातायातमा काम गर्ने मजदुर, स्वरोजगार श्रमिकदेखि उद्योग वा सानादेखि ठूला पाँच तारे होटल सम्ममा काम गर्ने कर्मचारी वा मजदुर लगायत सबैकाे समस्या उस्तै रहेकाे छ । 

अझ भन्ने हाे भने काेराेना महामारीकाे समय पछि देशमा रहेका सञ्चारमाध्ययममा काम गर्ने पत्रकारहरूकाे अवस्था दयनिय बन्दै गएकाे छ । कितपय सञ्चार माध्ययमले सञ्चारकर्मीकाे पारिश्रमिक नै नदिइ वर्खास्ती समेत गरेकाे छ । महिनाै काम लगाएर बिना पारिश्रमीक उनीहरूलाइ वर्खास्ती गर्दा नेपाली पत्रकारितामा नवप्रवेशीहरूकाे भविश्य अझ डामाडाेल हुन सक्ने देखिएकाे छ ।