ईपीएस भाषा परीक्षाको नयाँ आवेदन यो वर्ष किन ढिलो खुल्दैछ ? कोटा घट्ने आशंका

काठमाडौं । गत वर्ष परार सालभन्दा झन्डै आधा मात्रै नेपाली कामदारहरू लगेको दक्षिण कोरियाले यो वर्ष नेपालमा नयाँ भाषा परीक्षाको आवेदन खुलाउने मिति अझैसम्म तय नगरेको अधिकारीहरूले बताएका छन्।

परीक्षाको मिति तय नहुँदा भाषा परीक्षाको तयारीमा रहेका युवाहरूले ग्वार्कोस्थित ईपीएस कोरिया शाखामा बारम्बार सम्पर्क गर्दै आएका छन्। दक्षिण कोरियाले उत्पादनमूलक क्षेत्रका लागि अघिल्लो वर्ष पुसमा भाषा परीक्षाको आवेदन खुलाएको थियो।

कुल एक लाख ६३ हजार जनाले आवेदन दिएकामा १७,०३० जना भाषा परीक्षामा उत्तीर्ण भएका थिए। तीमध्ये ३,१२६ जनाको सीप परीक्षाको नतिजा आउन बाँकी रहेको ईपीएस कोरिया शाखाका सूचना अधिकारी कमलराज श्रेष्ठले जानकारी दिए।

एउटै क्षेत्रमा आवेदन दिनेहरूको सङ्ख्या धेरै हुँदा दक्षिण कोरियाको मानव संसाधन विभागलाई कोरियाली भाषा परीक्षा सक्न एक वर्ष लागेको थियो। फलतः गत वर्ष  'रूट इन्डस्ट्री' बाहेकका अन्य क्षेत्रमा दक्षिण कोरियाले नेपालमा भाषा परीक्षा सञ्चालन गरेन।

कहिले खुल्छ भाषा परीक्षाको आवेदन

यो वर्ष दक्षिण कोरियाले नेपालबाट सेवामूलक र वन विज्ञानसहित 'होटल तथा रेस्टुराँ' र पानीजहाज निर्माणका क्षेत्रमा पनि भाषा परीक्षा सञ्चालन गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। तर सन् २०२५ का लागि ईपीएस भाषा परीक्षाको आवेदन खुल्न अझै केही महिना लाग्न सक्ने अधिकारीहरू बताउँछन्।

भाषा परीक्षा पास भएर पनि दक्षिण कोरिया जाने पर्खाइमा रहेका नेपालीहरूको सङ्ख्या ३०,००० भन्दा धेरै भएपछि यो वर्ष दक्षिण कोरियाले भाषा परीक्षामा केही ढिलाइ गर्ने देखिएको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयको वैदेशिक रोजगार महाशाखाका बसन्तबहादुर बोहरा बताउँछन्।

"हाम्रोमा यो वर्षका लागि ईपीएस भाषा परीक्षाको आवेदन खुल्न अझै दुई-तीन महिना लाग्न सक्ने कोरियाली पक्षले अनौपचारिक कुराहरूमा जानकारी गराएको छ," बोहराले भने।

"त्यसअघि दुई देशबचीको द्विपक्षीय श्रम सम्झौता नवीकरण पनि गर्नुपर्ने छ।" दक्षिण कोरियाले नेपाललाई भाषा परीक्षाको कार्यतालिका नदिएको ईपीएस कोरिया शाखाका निर्देशक राजकुमार राई बताउँछन्।

"अहिलेसम्म परीक्षाको कार्यतालिकाबारे कुनै जानकारी नआउँदा अन्योलको अवस्था देखिएको छ," उनले भने।

नेपालको प्रस्ताव

नेपाल र दक्षिण कोरियाबीच हरेक दुई वर्षमा नवीकरण गर्नुपर्ने श्रम सम्झौता गत नोभेम्बरमा सकिएको छ। श्रम सम्झौता नवीकरणका क्रममा दक्षिण कोरियामा 'ई-सेभन' भिसा अन्तर्गत दक्ष कामदार पनि ईपीएसकै प्रक्रियाबाट पठाउने विषय समेट्न नेपालले प्रस्ताव गरेको बोहराले जानकारी दिए।

"ईपीएसबाट अहिले अर्धदक्ष कामदारहरू गइरहेका छन्। दक्ष कामदार पठाउने प्रक्रिया पनि यही सम्झौतामा समेट्नेबारे छलफल भइरहेको छ," बोहराले भने।

ईपीएस कोरिया शाखाका अनुसार दक्षिण कोरिया जानका लागि भाषा परीक्षा उत्तीर्ण गरेर 'रोस्टर' भनिने प्रतीक्षाको सूचीमा रहेका नेपाली युवाहरूको सङ्ख्या ३०,००० भन्दा धेरै छ।

श्रम मन्त्रालयले नेपालले कामदारको आवश्यकताका आधारमा मात्रै परीक्षा सञ्चालन गर्न सुझाव दिएको छ। "उहाँहरूले तत्काल लिने कामदारको सङ्ख्याभन्दा बढीमा २० प्रतिशत मात्रै रोस्टरमा रहने गरी माग गर्न हामीले भनेका छौँ," बोहरा भन्छन्।

यसअघि दक्षिण कोरियाले ईपीएस भाषा परीक्षामा कामदारहरूको माग सङ्ख्याभन्दा दुईतिहाइ बढी मात्रै आवेदन लिन नेपाललाई आग्रह गरेको थियो। त्यसलाई कसरी सम्बोधन गर्ने भन्नेबारे नेपाली पक्ष अझैसम्म कुनै निर्णयमा नपुगेको श्रम मन्त्रालयका अधिकारीहरूले बताएका छन्।

यो वर्ष कोटा घट्ने आशङ्का

कोरियाको मानव संसाधन विभागको वेबसाइटमा उल्लेख भए अनुसार नेपालसहित केही देशमा ईपीएस भाषा परीक्षाको आवेदन मिति तय हुन बाँकी छ।

ईपीएस प्रणालीबाट गत वर्ष १६ वटा राष्ट्रबाट एक लाख ६५,००० कामदार लैजाने घोषणा गरेको दक्षिण कोरियाले यो वर्ष कामदारको माग सङ्ख्या घटाएको कोरियाली श्रम तथा रोजगार मन्त्रालयलाई उद्धृत गर्दै स्थानीय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन्।

'द कोरिया टाइम्स'का अनुसार सन् २०२५ मा दक्षिण कोरियाले ईपीएसमा विश्वभरिबाट एक लाख ३०,००० कामदार मात्रै लैजाने तयारी गरेको छ।

त्यसको असर नेपालमा पनि पर्ने आकलन अधिकारीहरूको छ। उनीहरूका अनुसार सन् २०२५ मा नेपालबाट दक्षिण कोरिया लैजाने कामदारहरूको सङ्ख्या उल्लेख्य मात्रामा घट्न सक्छ। यसै वर्षबाट ईपीएस प्रणालीमार्फत् कामदार लगिने देशहरूको सूचीमा ताजिकिस्तान पनि थपिँदै छ।

यसअघि सन् २०२५ मा कोरियाबाट २०,००० भन्दा धेरै नेपाली कामदारहरूको माग हुने आकलन गरिएकोमा अब त्यो सङ्ख्या कम हुन सक्ने उनीहरू बताउँछन्।

दक्षिण कोरियाले ईपीएस प्रणालीबाट बाङ्ग्लादेश, श्रीलङ्का, पाकिस्तान, क्याम्बोडिया, म्यान्मारसहित विभिन्न देशहरूबाट कामदार लैजाने गरेको छ। तीमध्ये पछिल्ला वर्षहरूमा सबैभन्दा धेरै कामदार नेपालबाट पर्ने गरेका छन्।

सन् २०२३ मा नेपालबाट ईपीएस प्रणालीअन्तर्गत १९,६९८ कामदार रोजगारीका लागि छनोट भएका थिए। त्यसअघि सन् २०२२ मा १४,००० जना गएको ईपीएस कोरिया शाखाका अधिकारीहरू बताउँछन्। दक्षिण कोरियामा ईपीएसबाट गएका नेपाली कामदारको सङ्ख्या ६०,००० जति रहेको अधिकारीहरू बताउँछन्। बीबीसी