Ntc summer Offer
Khabar Dabali ३० बैशाख २०८२ मंगलवार | 13th May, 2025 Tue
Investment bank

जहाँ समुदायले तोक्छ काम गर्ने समय

खबरडबली संवाददाता

हुम्ला  ।  हुम्लाको नाम्खा–६ मा पर्छ हल्जी गाउँ, जहाँ ९० घरधुरीको बसोबास छ । उनीहरूले जति पनि र जुनसुकै बेला पनि खेतीपातीलगायतका काम गर्न पाउँदैनन् । कुन काम कति समयसम्म गर्ने भनेर समुदायले तोकिदिन्छ । ६० वर्ष नाघेका र १२ वर्ष मुनिकालाई भने काममा लगाउन नपाइने नियम छ ।

हल्जीमा उवा र जौ बाली मात्रै उत्पादन हुन्छ । खेती लगाउने र काट्ने बेला कामको धेरै चाप हुन्छ । त्यति बेला पनि दिनमा ५ घण्टा मात्र काम गर्ने समयसीमा तोकिएको छ । ‘यो बेला बिहान ६ देखि ११ बजेसम्म मात्र बारीको काम गर्न मिल्छ,’ वडाध्यक्ष पाल्जोर तामाङले भने, ‘बिहानै कोही पनि काममा निस्किन पाउँदैन । काममा ढिला निस्किए फरक पर्दैन तर ११ बजेपछि काम गर्न पाइँदैन ।’ बिहानदेखि बेलुकीसम्म काम गर्दा बिरामी पर्न सक्ने हुनाले निश्चित समय तोक्ने गरिएको उनले बताए । हल्जीमा प्रायः काम सामूहिक रूपमा गर्ने चलन छ ।

हरेक वर्ष चैत–वैशाखतिर समुदायको भेला गरेर खेतीपातीदेखि चरिचरनसम्मका काममा समयसीमा तोक्ने गरिन्छ । नियमित घरायसी र सामान्य काममा भने यस्तो बाध्यता नभएको वडाध्यक्ष तामाङ बताउँछन् । नियम पालना भए–नभएको हेर्न ४ महिला र ३ पुरुषको समिति बनाइएको हुन्छ । अहिलेको समिति पछिल्लो स्थानीय तहको चुनावकै बेला गठन गरिएको हो । समितिमा वडाध्यक्ष र सदस्यहरू संरक्षकको भूमिकामा हुन्छन् ।

खेतीपातीबाहेकका काममा पनि बिहान कुन समयमा निस्कने र दिउँसो वा साँझ कति बेला फर्किने भनेर सामूहिक छलफलबाटै टुंगो लगाइन्छ । केही काम ८ घण्टासम्म गर्न सकिने नियम पनि हुन्छ । काम गर्ने समयावधि

तोक्ने चलनबाट स्थानीय खुसी नै रहेको स्थानीय लुन्डुप तामाङले बताए । उनका अनुसार नियम मिच्नेलाई कारबाही पनि हुन्छ । बालबालिकाले १८ वर्ष पुगेपछि मात्र सामाजिक काम गर्न पाउँछन् । वृद्धवृद्धा र बालबालिकाले सक्दैनन् भनेर काममा लगाइँदैन ।

स्थानीय छिरिङ न्यान्डक तामाङका अनुसार गाउँमा ड्रोङग्पा, मेरे र बोम्ता गरी तीन प्रकारले परिवारको विभाजन गरिएको हुन्छ । पहिलो नम्बरमा राखिने हुने–खानेको परिवारलाई ड्रोङग्पा भनिन्छ । सामूहिक रूपमा गरिने काममा ड्रोङग्पाको घरबाट एक जना मात्र सहभागी भए पुग्छ । मेरेको घरबाट दुई जना जानुपर्छ । बोम्ताको घरबाट दुई जनाभन्दा बढी सहभागी हुनुपर्ने चलन छ । स्थानीयले वर्षमा दुई पटक बैठक बसेर गाउँमा भएका काम र नीति–नियम पालनाबारे समीक्षा गर्छन् ।

समुद्री सतहबाट ३ हजार ६ सय ६० मिटर उचाइमा रहेको हल्जीका बासिन्दा बसाइँ सर्दैनन् । बसाइँ सरेर अन्त गए राम्रो हुँदैन भन्ने उनीहरूको मान्यता छ । व्यापार, व्यवसाय तथा अन्य कामका सिलसिलामा बाहिर गए पनि गाउँ फर्कनुपर्ने मान्यता स्थानीयमा छ । घरपरिवारमा अशान्ति हुने, बालबच्चाको शिक्षादीक्षा रोकिने, आँटेको र सञ्चालन भइरहेको व्यापार व्यवसायमा असफलता भोग्नुपर्ने डरले बसाइँसराइ नगर्ने चलन रहेको स्थानीय बताउँछन् ।

हल्जीमा एक हजार वर्षभन्दा पुरानो हल्जी गुम्बा छ । त्यसलाई धार्मिक तथा ऐतिहासिक रूपले निकै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ । गुम्बा जीर्ण बन्दै गए पनि पुनर्निर्माण गर्न स्थानीय डराउँछन् । मुख्य गुम्बालाई बलियो बनाइराख्न काठको टेको लगाइएको छ ।

हल्जी गाउँका बासिन्दा कुनै समय भेडा, च्यांग्रा, चौंरीपालन पनि गर्थे । स्थानीय उत्पादनलाई हुम्ला बजार र तिब्बततिर पठाउँथे । अचेल उनीहरूले पशुपालन छाडेका छन् । मजदुरीका लागि तिब्बततिर जाने चलन छ । ‘मजदुरीबाटै धेरैले जीवन निर्वाह गरिरहेका छन्,’ वडाध्यक्ष तामाङले भने  । याे समाचार वीरेन्द्रनगरबाट तृप्ति शाहीले कान्तिपुर दैनिकमा लेखेकी  छन् ।

Khabardabali Desk–MB

यो नेपाली भाषाको अनलाइन समाचार संस्था हो । हामी तपाईहरुमा देशविदेशका समाचार र विचार पस्कने गर्छौ । तपाईको आलोचनात्मक सुझाव हाम्रा लागी सधै ग्रह्य छ । हामीलाई पछ्याउनुभएकोमा धन्यवाद । हामीबाट थप पढ्न तल क्लिक गर्नुहोस् ।

पूर्व राजा ज्ञानेन्द्रलाई नजरबन्द गरिएको हल्ला फैलिएपछि....

काठमाडौं । पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहलाई नजरबन्द गरिएको हल्ला फैलिएपछि पूर्वराजा निकटस्थहरुले खण्डन गरेका छन् । पूर्वराजाकै योजनामा राजावादीहरुले जेठ १...

निरन्तर घट्दै निक्षेपको ब्याजदर, कुन खातामा कति ?

काठमाडौं । बैंक तथा वित्तीय संस्थाका कुल ५९ खर्ब ६४ अर्ब रुपैयाँ बराबरको निक्षेप संकलन भएको छ । राष्ट्र बैंकका अनुसार चैत मसान्तसम्म विभिन्न खातामार्फ...

जडीबुटी–पेप्सीकोला सडक दायाँ–बायाँ १५ मिटरभित्रका संरचना हटाउन निर्देशन

काठमाडौं । काठमाडौं महानगरपालिकाले जडीबुटी चोकदेखि पेप्सीकोला चोकसम्मका सडक सीमा क्षेत्रमा बनाइएका अनधिकृत संरचना हटाउन निर्देशन  दिएको छ । सोमबार ...

जडीबुटी–पेप्सीकोला सडक दायाँ–बायाँ १५ मिटरभित्रका संरचना हटाउन निर्देशन

काठमाडौं । काठमाडौं महानगरपालिकाले जडीबुटी चोकदेखि पेप्सीकोला चोकसम्मका सडक सीमा क्षेत्रमा बनाइएका अनधिकृत संरचना हटाउन निर्देशन  दिएको छ । सोमबार ...

४० वर्षदेखि हिंसात्मक आन्दोलन गर्दै आएको टर्कीको लडाकु समूहले बिसायो हतियार

काठमाडौं । एसिया र यूरोप दुवै भूगोलमा फैलिएको देश टर्कीमा विगत ४० वर्षबाट हिंसात्मक आन्दोलन गरेर अलग देश बनाउन सक्रिय एक लडाकु समूहले हतियार बिसाएको छ...

युवतीलाई भारत पुर्‍याएर यौन धन्दामा लगाउने एक महिला पक्राउ

काठमाडौं । पीडित एक युवतीलाई नयाँ कपडा किनिदिने भन्दै भारतको रक्सौलमा लगेर यौन पेसामा लगाएको आरोपमा एक महिला पक्राउ परेकी छन् ।   पक्राउ पर्नेमा वीरगञ...

पर्सामा सामूहिक बलात्कारमा सम्लग्न एक जना पक्राउ

काठमाडाैं । पर्सामा एक महिलामाथि सामूहिक बलात्कार भएको छ । बलात्कार आरोपमा प्रहरीले एक जनालाई पक्राउ गरेको छ । अर्का एक जना आरोपी फरार छन् । पक्राउ...

लिमी चिनाउने टासी

हुम्लाको नाम्खा गाउँपालिका-६, लिमी भ्यालीमा जन्मिएको म । हाम्रो गाउँमा विद्यालय थिएन । २००७ मा ६ वर्षको उमेरमा लिमीबाट हामी १८ जनाको टोली पढ्नलाई समूह...

शक्तिशाली सरकारलाई टेरेनन् मेटा र एक्स लगायतका सामाजिक सञ्जालले

काठमाडौं ।  मुलुककै ठुला दल नेपाली कांग्रेस–नेकपा एमाले नेतृत्वको सरकारले नियमन गर्न भन्दै पटक पटक सामाजिक सञ्जालहरूलाई सूचीकरण हुन पटक पटक पत्राचार ग...

प्रहरीको संलग्नतामा समलिंगी महिलाको अपहरण : गम्भीर मानवअधिकार उल्लंघनप्रति आपत्ति

सिन्धुली  । समलिंगी सम्बन्धलाई स्वीकार नगर्ने परिवारका कारण विवाह गर्न गएका दुई युवती बिचल्लीमा परेका छन्। एक युवतीलाई प्रहरीले बचाए पनि अर्की युवतीला...

अरु धेरै
Vianet Nepal Internet
world Link Nepal
Right Path
Alphabet Education Consultancy

प्रतिकृया लेख्नुहोस्:

NIBL RIGHT SIDE Salt Trending