हिमताल विस्फोट बाढीले पाकिस्तान प्रशासित गिलगिट–बल्टिस्तानमा विनाश

पाकिस्तान । जलवायु परिवर्तनका कारण हुने प्रकोपहरूले पाकिस्तान प्रशासित गिलगिट–बाल्टिस्तान (पिओजिबी) लाई निरन्तर पीडा दिइरहेका छन् ।

सिस्पर हिमतालको विस्फोटबाट आएको बाढी (जिएलओएफ) ले हसनाबाद नुल्लाहमार्फत बगेर काराकोरम राजमार्गको एक भाग बगाएको र सार्वजनिक र निजी सम्पत्तिहरू नष्ट गरेको डन अखबारले जनाएको छ ।

अधिकारीहरूले उक्त घटनालाई सन् २०१८ पछिको सबैभन्दा गम्भीर घटना भएको बताएका छन् । “आजको बाढीको मात्रा सन् २०१८ यता नुल्लाहमा सबैभन्दा बढी थियो”, हुन्जा र नगरका लागि गिलगिट–बाल्टिस्तान विपद् व्यवस्थापन प्राधिकरण (जिबिडिएमए) का सहायक निर्देशक जुबैर अहमद खानले भने ।

बाढीले हुन्जाको धेरैजसो जनसङ्ख्याका लागि मुख्य सडक सम्पर्क तोडेको छ र मुर्तजाबादबाट सास उपत्यका सडकमार्फत यातायात डाइभर्ट गरिएको उनले बताए ।

द्रुत गतिमा पग्लिएको हिमनदीले गर्दा आएको धारले कृषि भूमिलाई विनाश गरेको, रुखहरू उखेलेको र सार्वजनिक तथा निजी सम्पत्तिलाई क्षति पुर्‍याएको छ । हसनाबादमा बासिन्दाहरूले नोक्सानको हिसाब गरिरहेका छन् ।

स्थानीय बासिन्दा सलिम बेर्चाले भने, “बाढीले धेरै घर नजिकको जमिन कटान गरेको छ र हसनाबाद नुल्लाह नजिकका ५० भन्दा बढी घरलाई जोखिममा पारेको छ । धेरै घरहरूमा दरार देखिएको छ । हालसालै १० वटा घरलाई पानीबाट बचाउनका लागि ध्वस्त पारिएको छ ।”

यो पछिल्लो विनाश गत महिना त्यस्तै जिएलओएफका कारण चार घर र व्यापक कृषि भूमिमा भएको क्षतिपछि आएको हो ।

अधिकारीहरूका अनुसार आइतबारको प्रकोप सिस्पर हिमतालको पानी निकास करिब एक घण्टा अवरुद्ध भएपछि अचानक फुटेर आएको हो । बाढीले सुरक्षा पर्खालहरू ध्वस्त पारेको छ भने अलियाबाद र नजिकका गाउँहरूमा सिँचाइ र पिउने पानीका च्यानलहरूलाई क्षति पुर्‍याएको छ ।

पिओजिबीमा अन्य ठाउँमा, भारी हिमताल पग्लिएका कारण उत्पन्न आकस्मिक बाढी नागर खासको सुपुलतार नुललाहा हुँदै बढेको छ, जसले होपर उपत्यकाको सडक अवरुद्ध गरेको छ र लोकप्रिय पर्यटकीय गन्तव्यलाई काटेको छ । बाढीले सिँचाइ प्रणालीलाई क्षति पुर्‍याएको छ भने एउटा पुल ध्वस्त पारेको छ र टोकोरकोट गाउँको हिस्पर भ्याली सडक काटिएको छ । त्यहाँ धेरै घर अहिले खतरामा छन् । हुन्जाको शिमशाल उपत्यकामा बढ्दो नदीको पानीको सतहले एकमात्र पहुँच सडक र यसलाई सुरक्षा गर्ने सुरक्षा पर्खालहरूलाई क्षति पुर्‍याएको छ ।

यस क्षेत्रभरि, हालैको बादल फाट्ने, आकस्मिक बाढी र जिएलओएफले ध्वस्त पारेको सिँचाइ र पानी आपूर्ति प्रणालीको जीर्णोद्धार कार्य अवरुद्ध छ । समुदायले पिउने र सिँचाइको पानीको गम्भीर अभावको सामना गरिरहेका छन् । डान्योरका बासिन्दाहरूले मुख्य जलमार्गहरू ध्वस्त भएपछि हजारौँ मानिस पानीबाट वञ्चित भएको बताएका छन् ।

यहाँका समुदायहरू बाँच्नका लागि लगभग पूर्ण रूपमा हिमतालको पानीमा निर्भर रहेकाले स्वयंसेवकहरू अहिले क्षति मर्मत गर्न काम गरिरहेका छन् । विज्ञहरूले यस वर्ष अभूतपूर्व उच्च तापक्रम र बारम्बार गर्मीको लहरले हिमनदी पग्लनलाई गति दिएको भन्दै यसले जिएलओएफ र चरम बाढीलाई बारम्बार बनाएको चेतावनी दिएका छन् ।