चीन-अमेरिका चोरी प्रकरणः चीनले भन्यो 'सम्बन्ध बिग्रिन सक्छ'

चीन । चीनले अमेरिकी बौद्धिक सम्पत्तिहरुको बेइजिङबाट भएको भनिएको चोरीबारे समीक्षा गर्न अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले दिएको आदेशले दुई देशबीचको सम्बन्धमा असर गर्ने बताएको छ । ट्रम्पले एउटा प्रक्रिया शुरु गरिसकेका छन् जसले अर्को वर्षसम्ममा प्रतिबन्ध लगाउन वा कर लगाउन उनलाई अधिकार दिनेछ । अमेरिकी कदमले विवादहरु सुल्झाउने बहुपक्षीय पहुँचमा आधारित विश्व व्यापार संगठनका नियमहरुको मर्मको उल्लंघन हुने चीनले बताएको छ । अमेरिकी कम्पनीहरुलाई चीनका स्थानीय साझेदारहरुसँग व्यवसायिक साझेदारी गर्न बाध्य बनाएर बेइजिङले अमेरिकी बौद्धिक सम्पत्ति चोरी गर्ने गरेको आरोप अमेरिकाले लामो समयदेखि लगाउँदै आएको छ । ट्रम्पले व्यापारसम्बन्धी उच्च अमेरिकी अधिकारीलाई बौद्धिक सम्पत्तिसम्बन्धी चिनियाँ अभ्यासहरुको समीक्षा गर्न भनेका छन् । उक्त कदम ठूलो भएको र त्यसले अमेरिकालाई व्यापार प्रतिबन्धहरु लगाउनतर्फ मोड्न सक्नेछ । उत्तर कोरियासँगको सम्बन्धलाई लिएर \'पहिले अमेरिका\' भन्ने आफ्नो व्यापार अवधारणाका साथ राष्ट्रपति ट्रम्प चीनसँगका व्यावसायिक कामहरुमा सन्तुलन ल्याउन प्रयासरत छन् । अनुसन्धानका कारण प्रतिबन्धहरु लागेमा आफू चुप नबस्ने बेइजिङले चेतावनी दिएको छ । अनुसन्धानसम्बन्धी आदेशमा हस्ताक्षर गर्न राष्ट्रपति ट्रम्प वासिङ्गटन फर्किएका छन् । सो आदेशले अमेरिकी व्यापार प्रतिनिधि रोबर्ट लाइटहाइजरलाई धारा ३०१ सँग सम्बन्धित अनुसन्धान गर्ने कि नगर्ने भन्ने विषयमा थप अध्ययन गर्ने अनुमति दिनेछ । उक्त अनुसन्धान भएमा वा चीनविरुद्ध केही भेटिएमा अमेरिकी कम्पनीहरुलाई जोगाउन राष्ट्रपति ट्रम्पले एकपक्षीय रुपमा करहरु तोक्ने, प्रतिबन्ध लगाउने वा अन्य व्यापार प्रतिबन्धहरु लगाउन सक्नेछन् । शुरुवाती समीक्षालाई केही महिना लाग्नसक्ने ठानिएको छ । चीनसँगको अमेरिकाको ठूलो व्यापार घाटाविरुद्ध ट्रम्प लामो समयदेखि प्रस्तुत हुँदै आएका छन् । गत वर्ष दुई देशबीच ६४८ अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको व्यापार भएको थियो र अमेरिकाले झण्डै ३१० अर्ब डलरको व्यापार घाटा बेहोर्नुपर्‍यो । अमेरिकी तर्क अनुसार घाटा हुनुका केही कारणमा अमेरिकी उत्पादनहरु र सोचहरु चिनियाँ कम्पनीहरुले नक्कल गर्नु, अमेरिकामा कम मूल्यमा बेचिनु वा चिनियाँ बजार अमेरिकी उत्पादनहरुलाई पाउन मुश्किल बनाइनु रहेका छन् । चिनियाँ बजार छिर्न स्थानीय साझेदारहरु चाहिने वा बौद्धिक सम्पत्तिको खुलासा गर्नुपर्ने नियमहरुका कारण अमेरिकी कम्पनीहरु विशेषरुपमा दुःखी छन् । यसले उनीहरुका सोचहरु सार्नका लागि मद्दत गर्ने गरेको उनीहरु बताउँछन् । अमेरिकी बौद्धिक सम्पत्ति चोरीसम्बन्धी आयोगले नक्कल गरिएका सामानहरु, चोरी गरिएका सफ्टवेयर र व्यापार रहस्यहरुको चोरीको कारण वार्षिक रुपमा २२५ देखि ६०० अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको घाटा अमेरिकी अर्थतन्त्रमा हुने गरेको आकलन गरेको छ । बौद्धिक सम्पत्तिको उल्लंघन गर्नेमा चीन संसारमै अग्रणी भएको आरोप लाग्ने गरेको छ र अमेरिका भित्रिने नक्कली सामानहरुमध्ये ८७ प्रतिशत ‌चीनले बनाउने गरेको उक्त आयोगले बताएको छ । सन् २०१५ को नोभेम्बरमा राष्ट्रिय गुप्तचर निर्देशकको कार्यालयका अनुसार ह्याकिङमार्फत हुने आर्थिक गुप्तचरीको खर्च एक वर्षमा ४०० अर्ब डलर लाग्छ । युरोपेली संघ, जापान, जर्मनी र क्यानडाले बौद्धिक सम्पत्ति चोरीमा चिनियाँ रवैयाप्रति चासो व्यक्त गरेका छन् । राष्ट्रपति ट्रम्पले यो समझदारीलाई \'एउटा ठूलो कदम भएको\' र \'यो शुरुवात मात्र भएको\' उल्लेख गरेका छन् । गत शनिबार भर्जिनियामा भएको हिंसाका संलग्न गोरा जातिको सर्वोच्चता चाहने राष्ट्रवादी समूहप्रति गरेको निन्दाका कारण ओझेलमा परेको उक्त प्रावधानलाई धेरैले सुस्त भनेका छन् । युरेसिया समूह सम्बन्धित विश्लेषकहरुले उक्त निर्णयले ट्रम्प प्रशासनले उत्तर कोरियाभन्दा चीनसँग सहकार्य गर्ने विषयलाई प्राथमिकता दिएको इंगित गरेको बताउँछन् । उक्त कदमलाई लिएर चीनको वाणिज्य मन्त्रालयले वक्तव्य जारी गर्दै गम्भीर चासो व्यक्त गरेको छ र यसले पक्कै पनि दुई देशको व्यापारिक सम्बन्धलाई असर गर्ने चेतावनी दिएको छ ।चीनको सरकारी सञ्चारमाध्यमले पनि यो कदमको आलोचना गरेका छन् । चाइना डेली समाचारपत्रमा प्रकाशित एक सम्पादकीयमा ट्रम्प प्रशासनलाई फरक बाटो समात्न आह्वान गरेको छ । केही आलोचकहरुले राष्ट्रपति ट्रम्पको जोड खतरनाक कदम भएको जसले अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार प्रणालीलाई अस्तव्यस्त पार्न सक्ने भनेका छन् । बीबीसी