नेतृत्व गर्नेहरुको नियत र कार्यशैली लोकतान्त्रिक भएन –सुर्यराज आचार्य

लोकतन्त्र प्राप्ति राजनीतिक विकासको एउटा महत्वपूर्ण उपलब्धि हो । जनताले पनि लोकतन्त्रलाई राजनीतिक अधिकार र राजनीतिक स्वतन्त्रताका रुपमा बुझेका छन् । राजनीतिक अधिकार र स्वतन्त्रताले खासगरी जनजीवन, जीवनस्तर, विकास, समृद्धि र रोजगारी जस्ता पक्षमा पनि अपेक्षित सुधार हुन्छ भन्ने जनताको आकांक्षा थियो । ०६२/०६३ सालको आन्दोलन पनि एउटा शसस्त्र आन्दोलनको निकासको रुपमा लोकतन्त्र जोडिएर आएको थियो । त्यसपछिका १०/१२ वर्षलाई हेर्यो भने लोकतान्त्रिक व्यवस्थालाई नेतृत्व गर्ने नेतृत्व तहमा रहेका दलहरु र नेताहरुमा लोकतन्त्रकै मर्म विपरितको व्यवहार गर्ने संस्कृति देखिए । संविधान र राज्यव्यवस्थामा लोकतन्त्र भन्ने तर नेतृत्व गर्ने राजनीतिक दलहरुको नियत र कार्यशैली लोकतन्त्र प्रतिकुल देखियो । त्यसले गर्दा राज्य संयन्त्रका भएका संस्थागत व्यवस्था पनि कमजोर भए । लोकतन्त्र पछि राजनीतिमा विकृति र राज्यसंयन्त्रमा उच्छृङ्खलता विकास भयो । जसको कारण विकास, समृद्धि र रोजगारीका कुराहरु ओझेलमा परे । त्यसको परिणाममा लोकतन्त्रले यूवालाई के दियो भन्ने प्रश्न उठ्न पुग्यो । लोकतन्त्रले यूवालाई विदेशमा पलायन गरायो । देशमा बस्न सक्ने स्थिति बनेन । हाम्रा नेताले गरेको अभ्यासका कारण भएका राज्यसंयन्त्रमा हुने चेक एण्ड ब्यालेन्सका संरचना नै भताभुंग हुने स्थिति आयो । अख्तियार भन्नुस या संवैधानिक आयोग भन्नुस उनिहरु गतिहिन बन्न पुगे । कार्यपालिका, व्यवस्थापिका, न्यायपालिकालगायतका संवैधानिक निकायहरुको हुनुपर्ने सन्तुलित सम्बन्ध खस्कदैं गएको छ । जसले गर्दा सत्ताधारीहरुको राज्यदोहन र भ्रष्टाचारमा कुनै लगाम भएन । अहिले हेर्दा कुशासनसहितको राज्य व्यवस्थाको विकास भएको देखिन्छ । अस्थव्यस्थताकाे असर देशभित्र मात्र रहेन । जसले अन्तराष्ट्रिय सम्बन्धमा पनि विश्वासको वातावरण गुम्दै जान थाल्यो । हाम्रा दुई छिमेकी मुलुक चीन र भारतसँग हुने विश्वासको सम्बन्ध अहिले कमजोर छ । त्यसको अभिव्यक्ति स्वरुप संविधान जारीहुने वित्तिकै दक्षित तर्फबाट नाकाबन्दी भएको थियो । उत्तरी देश चीनसँगको सम्बन्ध पनि एक खालको अपडाउन अनि विश्वासको लयमा नभएको हो की भन्ने देखिन्छ । फेरि अर्को कुरा विश्वसनियता भनेको अलिक गम्भिर सन्दर्भ पनि हो । यसले राष्ट्रकै सुरक्षामा पनि प्रभाव पार्दछ । लोकतन्त्रका पछिल्ला वर्षहरुमा हाम्रो अनुभव त्यति सुखद होइन कि जस्तो देखिन्छ । तर लोकतन्त्र र लोकतान्त्रिक व्यवस्था आफैंमा उत्कृष्ट व्यवस्था पनि हो । फेरि यो व्यवस्थाले व्यवस्था हाँक्नेहरुबाट केहि माग पनि गर्छ । सहि राजनीतिक चरित्र, नैतिकता, जनउत्तरदायित्व, पारदर्शिता र शुसासन लोकतान्त्रिक व्यवस्थाका आधार हुन् । नेतृत्वमा यसले एकदमै बढि इमान्दारीता खोज्छ । पछिल्लो स्थिति हेर्दा हाम्रो नेतृत्व वर्ग लोकतन्त्रका मर्मलाई सम्मान गर्न असफल भएका छन् । अब त उनीहरुको नियतमा नै प्रश्न उठाउनु पर्ने संकेत देखिएका छन् । लोकतन्त्र प्राप्तिको यी वर्षहरुलाई हेर्दा जुनढंगले उत्साह र उमंगका साथ स्वागत गरिएको थियो आज आफैंलाई प्रश्न सोध्ने अवस्थामा पुर्याइएको छ । लोकतन्त्र प्राप्तिका यी वर्षमा जनताले के पाए ? जनअपेक्षा कति पुरा भए ? नयाँ पुस्ताले कसरी सोंचेको छ ? भन्ने कुरालाई अब पनि ध्यान दिन सकेनौं भने लोकतन्त्र प्रतिकै गद्दारी ढहर्छ । हामीलाई समयले माफीदिने छैन । (आचार्य, विवेकशील साझा पार्टीका प्रवक्ता हुन्)