हातमुख जोर्न बालुवाकै भर

म्याग्दी । बेनीमा गरिब र विपन्न मजदुर म्याग्दी र कालीगण्डकी नदी किनारमा बर्खे भेलमा जोखिम मोलेर बालुवा निकाल्न बाध्य छन् । हिउँदको कठ्याङ्ग्रँदो चिसोमा होस् वा उर्लदो बर्खे भेलमा ज्यानको जोखिम मालेर झिकेको बालुवालाई ठेकेदारलाई घटी घटाउमा बेच्नु उनीहरुका लागि अर्को बाध्यता बनेको छ । बर्खामा बेनीवासीका लागि सधैँ डर र त्रासको कारण बनेका म्याग्दी र कालीगण्डकी नदी धेरै विपन्न परिवारका लागि भने जीविकोपार्जनको स्रोत बनेको छ । दिनभर चिसो पानीमा डुबेर झिकेको बालुवा बेचेर छोराछोरीलाई स्कुल पढाएको म्याग्दी नदी किनारमा बालुवा निकाल्दै गरेकी फूलमाया भण्डारीले बताइन । उनले परिवारका तीन जनाले एक दिनमा दुई ट्र्याक्टरसम्म बालुवा निकाल्छन् । आफूले नपढे पनि छोराछोरीको शिक्षा र खुसीका लागि दुःख बिर्सिएको भण्डारीको भनाइ छ । बेनी बजार क्षेत्रमा पर्ने दुईवटै नदी किनारमा दैनिक ३० जनाको हाराहारीमा मजदुरले बालुवा निकाल्ने काम गर्दै आएका छन् । छाक टार्नलाई बालुवा झिक्दैमा जीवन बिते पनि पेट कहिल्यै नभरिएको ६० वर्षीया मजदुर हरिमाया पुनको भोगाइ छ । धेरै मजदुरको बालुवा झिक्दाझिक्दै नदीसँगै आशा र भविष्य भाँसिएको छ । उनीहरुले झिकेको बालुवाले बजारमा महल बनेका छन् । त्यही डेरा गरेर रात गुजार्ने मजदुरको दिनचर्या फेरिएको छैन् । बिहानदेखि बेलुकीसम्म नदीको भेलसँगै जीवन धकेलिरहेका मजदुरलाई जहिल्यै गाँस, बाँस, कपास र छोराछोरीको पढाइको चिन्ता छ । यही पेसाले उनीहरुका बालबालिकाले पढ्न पाएका छन् । उमेरमा शिक्षा हासिल गर्न नपाएका मजदुर उपयुक्त सीपमूलक तालिम र रोजगारीको अन्य अवसर नहुँदा नदीमा जोखिम मोलेर बालुवा झिक्न बाध्य भएको बताउँछन् । दुःख गरेर झिकेको बालुवालाई सस्तोमा बेच्नुपर्दा र ठेकेदारले समयमा पैसा नदिँदा उनीहरु समस्यामा पर्ने गर्छन् । करिब तीस बेल्चा बालुवा झिक्दा एक बोरा भरिन्छ । पचास बोरा राखेपछि  एक ट्र्याक्टर हुन्छ । खस्रो बालुवाको तीन हजार र मसिनोको दुई हजार मूल्य पर्छ । झिकेर खोलाको छेउमा थुपारेको बालुवा तुरुरु पानी झार्दै सडकसम्म ल्याएर ट्र्याक्टरमा चढाएपछि बल्ल उनीहरुको हातमा दुईतीन हजार पर्छ ।