नयाँ शक्ति जन्मको औचित्य

विगत दुई वर्षदेखि अनौपचारिक र गत आश्विन ९ गतेदेखि औपचारिक रुपमा जारी नयाँ शक्ति जन्मको औचित्यवारेको वहस हालको राष्ट्रिय राजनीतिको केन्द्रमा छ । वहसको पक्ष, विपक्ष र निष्पक्ष (पर्ख र हेर ) मा अनेक तर्कहरु सुन्न र पढ्न पाइन्छ । विपक्षमा व्यक्त तर्क एवं प्रतिक्रियाको स्तर वा घनत्ववारे विचार गर्दा लाग्छ, पक्षमा पर्ख र हेरको स्थितिमा रहेकाहरुको मत नै भारी परेको आभाष हुन्छ । नेपालमा नयाँ शक्तिको जन्म अवश्यंभावी नै थियो वा अपरिहार्य भएरै अथवा  बाबुराम भट्टराईको मनोगत आग्रह वा दुराग्रहको परिणाम मात्रै हो भन्नेबारे जनअभिमतमा आधारित आफ्ना अनुभुतिहरु सार्वजनिक गर्नु राजनीतिक इमान्दारिताकै विषय हुने ठानी यसै सोरोफेरोमा चर्चा गर्नु उपयुक्त ठान्दछु । भूमिका डा बाबुराम भट्टराई भन्छन् , ‘ नेपालमा विगत ७ दशकदेखि अघि बढेको राजनीतिक कोर्ष (राजनीतिक क्रान्ति वा राजनीतिक स्वतन्त्रता) दोस्रो संविधानसभाले गणतान्त्रिक संघीय नेपालको संविधान जारी गरेपछि मुलभुत रुपमा पुरा भयो । [caption id=\"attachment_40734\" align=\"alignleft\" width=\"150\"] ध्रुव पराजुली \'सन्ताेष\'[/caption] कार्यान्वयन तहमा देखिएका र कतिपय विषयमा रहेका नपुगहरु सच्याउने वा संशोधन गरेर आजको राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिक शक्ति सन्तुलन सापेक्षपूर्ण स्तरको नेपालीको आफ्नो संविधान वनाउन , विकसित गर्न वा संस्थागत गर्न समेत पनि पुरानो विचार र व्यवहारधारी शक्तिको वसको विषय रहेको छैन । त्यसको निम्ति राजनीतिक क्रान्तिको अभिन्न अंग वा सिक्काको अर्को पाटो रहने आर्थिक समुन्नतिको कार्य सँगसँगै अघि वढ्नु , वढाउनुपर्छ । त्यसको  निम्ति नयाँ विचार, नयाँ विधि र व्यवहार अवलम्बन गर्न योग्य नेतृत्व सहितको बलियो जनआधारित पार्टी वा शक्तिको खाँचो पर्छ । त्यो आवश्यकताको वोध समेत पुराना पार्टी वा शक्तिहरुसँग नरहेको स्थितिमा मैले भनेजस्तो नयाँशक्तिको निर्माण नयाँ शिराबाट हुुनुपर्दछ । जनअपेक्षा दोस्रो संविधानसभाबाट पनि संविधान जारी नगर्दा आफ्नो सम्पूर्ण औचित्य समाप्त हुने (तिनको देश र दुनियाँप्रतिको गोहीको आँशु, देश भड्खालामा जाओस् ) भएका कारण पुरानै दलहरुको नेतृत्वमा एक थान नै भए पनि संविधान जारी हुनु एक कदम प्रगतिशील पक्ष नै हो । तर यतिले मात्रै जननजरमा तिनको अस्तित्वको औचित्य पुष्टि हुँदैन ।

देश स्वाधिन हुन र जनता स्वतन्त्र एवं समुन्तन बन्न समृद्ध नेपालको मिसन बोकेको भिजनदार शक्तिको जन्म अपरिहार्य भईसकेको छ । तसर्थ बाबुरामको नयाँ शक्ति हेर्ने मन छ ।

यिनको दृष्टिकोणमा रहेको अस्पष्टता , नीतिहिनता , विधिविहिनता र गतिहिनता , भ्रष्टा अाचरण आदि कुकर्मका कारण यिनको औचित्य जननजरमा असैह्य भइसकेकोमा सायदै  विमति हुनेछ । तसर्थ देश स्वाधिन हुन र जनता स्वतन्त्र एवं समुन्तन बन्न समृद्ध नेपालको मिसन बोकेको भिजनदार शक्तिको जन्म अपरिहार्य भईसकेको छ । तसर्थ बाबुरामको नयाँ शक्ति हेर्ने मन छ । उचित लागे समर्थन अवश्य गरिन्छ/ गर्नुपर्छ । आलोचना / विरोध बावुराम पनि कुनै नयाँ र नौला रहेनन् । उनी अर्थमन्त्री र प्रधानमन्त्री समेत भइसकेका मानिस हुन । अवसरै नपाएका भन्न हुँदैन । त्यो स्तरको मानिस जसरी र जुनवेला पार्टीवाट अलगिएर नयाँ शक्ति अभियानमा लागे, त्यो समयको छनौट ठीक भएन । नेपाली उखानको बाख्रो हराउनु र चितुवा कराउनु एकैसाथ हुँदा –हो न हो, बाख्रो चितुवाकै मुखमा पर्यो भन्ने झैं देखियो । यतिले मात्रै उनीमाथि लगाइएको ‘भारतद्वारा निर्देशित’भन्ने संगीन आरोप पुष्टि नभए पनि त्यो सफेद कपडामा लागेको सानो दाग हो भन्नै पर्छ । जुन सफा गर्न समय र श्रमको अनावश्यक खर्च हुन्छ वा भनौं उनको विराधीहरुलाई आफ्नो अनुहारको धब्बा छोप्न सानै भनेपनि टालो प्राप्त भएझै अवश्य हुनेछ/ भएको छ । अर्को आफ्नै पनि त्यतिधेरै मेहनत परेको र जनताले त्यतिधेरै वलिदानीपूर्ण लगानी गरेर  निर्माण गरेको र एकपटक देशकै पहिलो शक्ति बनेको पार्टीलाई नै मेहनत गर्न किन सम्भव भएन भन्ने प्रश्न तर्कसंगत छँदैछ ।

 स्वाधिन राष्ट्रिय अर्थतन्त्रको विकाशमा आधारित सार्वभौम नेपाल र स्वतन्त्र एवं स्वाभिमानी नेपाली गौरव हासिल  गर्नु हो । यो आवश्यकतामाथि उल्लेखित कुनै पनि नामधारी र नारावादी राजनीतिक पार्टीहरुले पूरा गर्न सकेनन् भन्ने जनगुनासो छँदैछ । यहि नकारात्मक विरासत नयाँ शक्ति जन्मको निरन्तरताको आधारभूमि हो ।

यद्यपी व्यवहारले यो सम्भव देखिँदैन, यो उनको मात्रै नभएर एमाओवादीका अधिकांश नेता कार्यकर्ता मात्रै होइन तिनका समर्थक जनतासमेत त्यसै भन्छन् । र पनि त्यो स्तरको नेताका निम्ति यो प्रश्नबाट सहजै उम्कन गाह्रो पर्छ । सम्भावना / भविश्य वस्तुको जन्म र विकाशलाइ नियाल्ने ऐतिहासिक द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी दृष्टिकोण भन्छ , ‘इतिहासको समीक्षाको जगमा समकालिन वास्तविक परिवेश सापेक्ष सामजिक अवश्यकता सुहाउँदो वस्तुको जन्म हमेसा रहन्छ । त्यो के हुनेहो भन्ने सवाल भने आकस्मिक लाग्न सक्छ । निरन्तर परिवर्तनका पक्षधर श्रमिकजनहरुले यस नियमलाई सहजै स्विकार्दछन् । इतिहास दृष्टि नेपालको राजनीतिक इतिहास नियाल्दा देखिन्छ, नेपालमा नयाँशक्तिको जन्म कुनै अनौठो र नौलो धारणा होइन । राणाशाहीदेखि यता प्रजातान्त्रिक भनौं वा जनवादी, जनतान्त्रिक समाज व्यवस्था खातिर यो वा त्यो गरी दर्जनौ नयाँ शक्तिहरुको जन्म आवश्यक भयो/स्विकारियो । प्रजापरिषद, नेपाल राष्ट्रिय कांग्रेस, नेपाली कांग्रेस, नेकपा माले हुँदै एमाले, नेकपा मशाल हुँदै एमाओवादी आदि  त्यस्ता नयाँशक्तिरुपी धाराहरु हुन्, तत्काल तिनको जन्मको औचित्यमाथि पक्कै प्रश्नहरु उठेका थिए । यसरी हेर्दा बाबुरामको नयाँ शक्ति जन्मको औचित्यमाथि प्रश्न गर्नु पूर्वाग्रही मात्रै हुनसक्छ । तत्कालिन आवश्यकता र सम्भावना आजको वस्तुगत अवस्यकता स्वाधिन राष्ट्रिय अर्थतन्त्रको विकाशमा आधारित सार्वभौम नेपाल र स्वतन्त्र एवं स्वाभिमानी नेपाली गौरव हासिल  गर्नु हो । यो आवश्यकतामाथि उल्लेखित कुनै पनि नामधारी र नारावादी राजनीतिक पार्टीहरुले पूरा गर्न सकेनन् भन्ने जनगुनासो छँदैछ । यहि नकारात्मक विरासत नयाँ शक्ति जन्मको निरन्तरताको आधारभूमि हो । डा. बाबुराम भट्टराईको नयाँ शक्तिले समुचित विश्वदृष्टिकोण निर्देशित (वैज्ञानिक समाजवाद) नीति योजना र कार्यक्रमका आधारमा पारदर्शी राजनीतिक नेतृत्व प्रदान गर्न सके उपरोक्त नकारात्मक विरासतको अन्त भइ फेरि पनि नयाँशक्ति जन्मको नौवत  व्यहोर्नु नपर्ला कि ? ०७२/११/६ (पराजुली एमाओवादीका पोलिटब्यूरो सदस्य हुन् )