रहस्यमय उत्तरकोरियामा रहस्यमय भेला : किन बोलाइयो ३६ वर्षपछि यस्तो भेला

३६ वर्षपछि बैठक : उत्तर कोरियाले शुक्रबारदेखि निकै महत्त्वपूर्ण राजनीतिक भेला (वर्कर्स पार्टीको सातौँ कंग्रेस) आयोजना गरिरहेको छ । दशकौँपछि हुन लागेको पार्टीको कुम्भमेलालाई किम जोङ उनले लोकप्रिय नेताका रूपमा आफ्नो हैसियत स्थापित गर्ने अवसरका रूपमा उपयोग गर्दै छन । सन् २०११ मा किम जोङ इलको निधनपछि किम युवा अवस्थामा नै देशको सर्वोच्च पदमा विराजमान भएका हुन् । तर, त्यसको वैधानिकता जारी भेलाले मात्र दिँदै छ । किम जोङ उन जन्मिनुपूर्व (सन् १९८० मा ) सम्पन्न बैठकले उत्तर कोरियाका संस्थापक नेता किम इल सुङको उत्तराधिकारीमा किम जोङ इललाई चयन गरेको घोषणा गरिएको थियो । अर्थपूर्ण महत्व : कंग्रेसले सरकारको नीतिमा अदलबदल गर्न सक्ने भएकाले जारी भेलाको अर्थपूर्ण महत्त्व रहको छ । भेलाले राजनीतिक नेतृत्वसमेत हेरफेर गर्न लागेकाले यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलेसमेत विशेष चासोका साथ हेरिरहेको छ । भेलाले अमेरिकालगायका केही पश्चिमेली देशको ध्यानसमेत तानेको छ । भेलाका अवसरमा युवा नेता किमले आफ्नो आणविक महत्त्वाकाक्षलाई पुनस् पुष्टि गर्न लागेको विज्ञहरू बताउछन् । यद्यपि प्योङयाङले पाँचाँै आणविक परीक्षण गर्ने चर्चाले यसै साता कोरियाली प्रायद्वीपमा एक प्रकारको तरंग ल्याइदिएको छ। बेहुलीजस्तै सिँगारियो :प्योङयाङ यतिवेला राजधानी प्योङयाङ पार्टी कंग्रेसको अवसरमा बेहुलीजस्तै सिँगारिएको छ । प्योङयाङका सडकपेटीका खम्बामा वर्कर्स पार्टीको झन्डा फहराइएका छन् । सडकका भित्ता ‘महान् कम्रेड किम इल सुङ र किम जोङ इल’ लेखिएका अक्षरले पोतिएका छन् । कोरियाका तीनपुस्ते नेता सजाइएका ब्यानर र तुलले कार्यक्रम स्थलको शोभा बढाएको छ । ‘कोरियाली क्रान्तिलाई जीवितै राखाँै’ लेखेको प्लेकाड बोकेका पार्टी कार्यकर्ताको प्योङयाङमा बाक्लो उपस्थिति देखिन्छ । गुपचुप आयोजना :यो वर्कर्स पार्टीको सातौँ बैठक हो । यसअघि सन् १९८० मा यस्तै बैठकको आयोजना गरिएको थियो । हाउस अफ कल्चरमा आयोजना गरिएको बैठकस्थलबाहिर तीन पुस्ताका नेताको तस्बिरलाई सजाइएको छ । जारी कंग्रेस यसअघिको भन्दा निकै गोप्य ढंगले आयोजना गरिएको छ । नेता किम जोङ उन कडा सुरक्षाका बीच बैठक स्थलमा रहेका छन् । संचारकर्मीलाई बैठकमा प्रवेश दिनुको सट्टा एउटा फ्याक्ट्रीको टुरमा पठाइएको छ । बैठकको एजेन्डा र अविधलाई पनि गुपचुप राखिएको छ । नेता उनले पार्टीको नयाँ नीति घोषणा गर्नेछन् । आर्थिक विकास र आणविक क्षमतातर्फ जोड दिनेछन् । नयाँ पुस्ताका नेताको जमघट देखिनेछ । बैठकले नयाँ केन्द्रीय समिति निर्वार्चित गर्नेछ । केन्द्रीय समितिले कम्युनिस्ट पार्टीको निर्णय गर्ने निकाय पोलिटब्युरोका सदस्यको नियुक्त गर्नेछ । बैठकले युवा नेता किमका भक्तलाई उच्च पद दिई पुरस्किृत गर्दै छ । डाकिएन चीनलाई :भेलामा केही कम्युनिस्ट मुलुकका प्रतिनिधि र पर्यवेक्षक उपस्थित छन् । तर, उत्तर कोरियाको परम्परागत प्रमुख मित्र चीनलाई डाकिएको छैन । आफूलाई शक्तिशाली र स्वतन्त्र देखाउन किमले चीनलाई बाइपास गरेको हुनसक्ने विश्लेषक बताउछन् । कार्यक्रममा सहभागी पर्यवेक्षकले उत्तर कोरियाले यसअघि गरेका प्रतिबद्धता विशेषगरी आर्थिक सुधारमा गरेका प्रयत्नको सोधीखोजी गरिरहेका छन् । यद्यपि कंग्रेसको मूल एजेन्डा भने आगामी दिनमा किमले आफ्नो नेतृत्वलाई वैधता दिने अवसर मात्र हो । विदेशी सञ्चार माध्यमलाई कंग्रेसको अवसरमा बोलाइएको छ, तथापि कार्यक्रम स्थल प्रवेशमा भने रोक लगाइएको छ । दिदीलाई पद दिने दाउ :पार्टीको दुर्लभ कुम्भभेला आयोजना भइरहेकै वेला किम जोङ उनकी दिदी यो जोङले पार्टी नेतृत्वमा महत्त्वपूर्ण स्थान पाउने विश्लेषकले अनुमान गरेका छन् । दक्षिण कोरियाली समचार संस्था योनहापका अनुसार यो जोङले सत्तासीन वर्कर्स पार्टीमा मन्त्रीसरहको पद पाउने करिब पक्का भइसेको छ । पार्टीको शक्तिलाई अझै मजबुत गर्ने एउटा रणनीतिअनुसार किमले उनलाई महत्त्वपूर्ण पद दिन लागेका हुन् । किम यो जोङ तत्कालीन नेता किम जोङ इलकी एक मात्र पुत्री हुन् । उत्तर कोरियाली लिडरसिप वाचका अनुसार वर्तमान नेता किम र यो जोङ सहदोर दिदीभाइ हुन् । सन् १९८७ मा जन्मिएकी यो जोङ युवा नेता किमभन्दा चार वर्ष जेठी हुन् । दुवैजनाले सँगसँगै स्विटजरल्यान्डको बर्नमा अध्ययन गरेका थिए । उनले पार्टी सचिव चो रोयोङ हेयका छोरासँग विवाह गरेकी छिन् । किमले चयनमा पर्ने नेतालाई पनि सावधानीपूर्वक हेर्दै छन् । सन् २०१३ मा किमले आफ्ना विश्वास पात्र मानेका फुपाजुलाई देशद्रोहको आरोपमा क्रूर ढंगले हत्या गरेका थिए । पार्टी नेतृत्वको बागडोर सम्हालेपछि किमले आफ्ना धेरै विरोधीलाई सफाया गरिदिएका छन् । के हुनेछ यो जोङको भूमिका ? : यो जोङले आफ्ना भाइ किमको बचाउ गर्दै आएकी छिन् । सन् २०१४ मा पार्टीको प्रचार विभागको मुख्य भूमिका निभाउन थालेपछि यो जोङले भाइलाई राम्रै सहयोग गरेकी छिन् । किमको सार्वजनिक समरोहमा हुने उपस्थितिको चाँजोपाँजोदेखि भ्रमण र सामग्रीको व्यवस्था गर्छिन् । उनी पार्टीको राजनीतिक सल्लाहकारसमेत हुन् । पछिल्लो समयमा उनी पार्टीमा यदाकदा चर्चाको पात्र बनेकी छिन् । सन् २०११ मा पिताको दाहसंस्कारदेखि सन् २०१४ को निर्वाचनसम्म उनी भाइसँगै देखिँदै आएकी छिन् । चित्तबुझ्दो काम नगरेको भन्दै गत अक्टोबरमा प्रचार विभागबाट हटाइएको हल्लाले एकपटक कोरियाको राजनीतिक वातावरणलाई गरम बनाएको थियो । तर, उनी सोही पदमा रहेको विश्लेषकको अनुमान छ । (नयाँ पत्रिकाबाट साभार)