यी हुन् अमेरिकी राष्ट्रपति निर्वाचनमा लेखिने नयाँ इतिहास

$\"trump-and-hillary-750\"$ न्यूयाेर्क । अमेरिकी राष्ट्रपति पदको चुनाव प्रचारको अन्तिम चरणमा पुग्दा केही कुरा इतिहासमा लेखिँदै छ । केही वर्ष पहिलेसम्म डोनाल्ड ट्रम्प रिपब्लिकन पार्टीको उमेद्वार हुन्छन् भन्ने कसैलाई अन्दाज थिएन । फिलाडेल्फियामा भएको सम्मेलनमा नै हिलारी क्लिन्टन डेमोक्रेट्सको तर्फबाट उम्मेद्वार बन्ने पक्का भइसकेको थियो । सबै जना अमेरिकी चुनावको तारिख र नतिजाको पर्खाइमा छन् । अमेरिकी चुनावको ती ६ कुरा यी हुन् जो ऐतिहासिक बन्न सक्छ । बढी उमेरमा राष्ट्रपति $\"obama-couple-750\"$ सन् २००९ को जनवरीमा जब बाराक ओबामा अमेरिकी राष्ट्रपतिको रुपमा ह्वाइट हाउस पुगेका थिए, त्यतिबेला उनको उमेर ४७ बर्षको थियो । अमेरिकी इतिहासमा उनी पाँचौ युवा राष्ट्रपति थिए । डोर रुजवेल्ट सबैभन्दा युवा अमेरिकी राष्ट्रपति बनेका थिए । पद सम्हाल्ने समय उनको उमेर ४२ वर्ष ३२२ दिन थियो । १४ जुनमा डोनल्ड ट्रम्पले आफ्नो ७० औं जन्मदिन मनाइसकेका छन् । यदि ट्रम्प निर्वाचित भए भने उनी सबैभन्दा बढी उमेरका राष्ट्रपति बन्नेछन् । रोनाल्ड रीगन राष्ट्रपति बन्ने समय उनको उमेर ६९ बर्ष थियो । हिलारी क्लिन्टनको उमेर पनि ६९ वर्ष भयो । हिलारीले जितेमा उनी दोस्रो जेठो राष्ट्रपति हुनेछिन् । ७१ वर्षपछि न्यूयोर्कबाट राष्ट्रपति $\"new_york-750\"$ १९४४ भन्दा पछाडि न्यूयोर्कको दुई व्यक्तिबीच यो पहिलो प्रतिस्पर्धा हो । यो भन्दा पहिले न्यूयोर्कका गभर्नर थोमस ई डेवेले फ््रयांकलिन डि रुजवेल्टको विरुद्धमा चुनाव लडेका थिए । जसले जितेपनि ७१ बर्षपछि न्यूयोर्कबाट अमेरिकी राष्ट्रपति बन्दैछन् । हिलारी क्लिन्टनको जन्म शिकागोमा भएपनि उनी न्यूयोर्कबाटै सिनेटर बनेकी हुन् । कम पैसामा प्रचारप्रसार राष्ट्रपति पदको दौडमा रहेका डोनाल्ड ट्रम्प र हिलारी क्लिन्टनले चुनाव जित्नका लागि मोटो रकम खर्चिएको बताइँदै आएको छ । ठूलो रकम खर्च गर्नुका साथै एक अर्कामा हिलो छ्यापाछ्याप गरे पनि ट्रम्प र हिलारीको चुनावी प्रचारप्रसा कम हुने देखिएको छ । ट्रम्प विजयी भए भने उनी सबैभन्दा कम पैसामा प्रचारप्रसार अभियान चलाउने विजेता उमेद्वार बन्नेछन् । यो भन्दा पहिले अल गोरले सन् २००० मा थुप्रै रकम खर्च गरेका थिए । खर्चको मामलामा हिलारी पनि ट्रम्पभन्दा निकै अगाडि छिन् । [caption id=\"attachment_100274\" align=\"aligncenter\" width=\"624\"] $\"dwighteisenhowerafp\"$ ड्वाइट आइजनहोवर[/caption] सत्ता प्रतिष्ठानभन्दा बाहिर विगत ६० वर्षमा अमेरिकामा कोही यस्तो राष्ट्रपति छैन, जो कांग्रेस वा कुनै राज्यको गर्भनर नभएको होस् । गैरसियासी पृष्ठभूमिबाट आएका पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति ड्वाइट आइजनहोवर दोस्रो विश्व युद्धको समय गठबन्धन सेनाको सुप्रिम कमाण्डर थिए । आइजनहोवर १९५३ मा अमेरिकाको राष्ट्रपति बनेका थिए । १९२९ देखि १९३३ सम्म राष्ट्रपति बनेका हरबर्ट हूवर पेसाले इन्जिनियर र मानवतावादी थिए । विगतमा जुवाघर र होटल चलाउने कुनैपनि व्यक्ति रष्ट्रपतिको उम्मेद्वार बनेका छैनन् । तर ट्रम्पको भनाइमा उनीमा सौदा गर्ने अनुभव छ र उनी वासिंगटनको सत्ता प्रतिष्ठानसँग बाँधिएका छैनन् । [caption id=\"attachment_100275\" align=\"aligncenter\" width=\"750\"] $\"johnmccain_sarahpalin_getty-750\"$ जोन मकेन र सारा पालिन[/caption] पहिलो महिला राष्ट्रपति हिलारी क्लिन्टनको राजनीतिक प्यानल दुई कुराको परिचयको साथ तय भएको थियो । एक उनी पहिलो महिला राष्ट्रपति बन्न सक्नेछिन् र दोस्रो कुनै प्रमुख राजनीतिक पार्टीले पहिलो पटक कुनै महिलालाई राष्ट्रपतिको उम्मेद्वार बनाएको छ । यो भन्दा पहिला रिपब्लिकन उम्मेद्वार जोन मकेनले सबैलाई छक्क पार्दै अलास्काकी गभर्नर सारा पालिनलाई २००८ मा उपराष्ट्रपति पदको उम्मेद्वार बनाएका थिए । सन् १०८४ मा डेमोक्रेटिक लिडर वाल्टर मोंडाले ले गेराल्डाइन फेरारोलाई उपराष्ट्रपति पदको उम्मेद्वार बनाइसकेका थिए । दुवैले चुनाव जीत हाँसिल गर्न भने सकेनन् । डेमोक्रेटिक लगातार दोस्रो पटक विगतमा आश्चार्यजनक रुपमा दुई पटक डेमोक्रेटिकका नेताका उत्तराधिकारी पनि उसैको पार्टीबाट आएको थियो । ह्यारी ट्रुमन र लिंडन जोनसन दुवै उपराष्ट्रपति थिए र राष्ट्रपतिको मृत्युपछि दुवैलाई राष्ट्रपति पदका लागि मनोनित गरिएको थियो । दुवैले राष्ट्रपति पदको अघिल्लो चुनाव जिते । क्लिनटनको जीत यस कारणले पनि डेमोक्रेटिक पार्टीका लागि महत्वपूर्ण हुन सक्छ । बिबिसी