अब सिनामंगलमा जहाज संग्रहालय

काठमाडौं, १० माघ । कैलालीको बेद उप्रेती ट्रष्टले टर्किस एयरबाट खरिद गरेको एयरबस विमानको बडीलाई सिनामंगलमा राखिने भएको छ । कैलालीको धनगढीमा रहेको ट्रष्टलाई नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले वार्षिक ५४ लाख भाडा तिर्ने सर्तमा सिनामंगलमा रहेको खाली जग्गा उपलब्ध गराएको छ । आजको कान्तिपुरमा खबर छ– यो खाली जमिनमा ट्रष्टले कम्तीमा ६ करोड लगानीमा विमान संग्रहालय स्थापना गर्दै छ । संग्रहालयका लागि ३ हजार वर्ग मिटर जमिन प्रयोग हुने छ । प्राधिकरणले संग्रहालयलाई हाल ५ वर्षका लागि सिनामंगलको खाली जमिन उपलब्ध गराएको हो । २०७१ फागुन १९ गते साँझ इस्तानबुलबाट उडेको यो विमान २० गते बिहान त्रिभुवन विमानस्थलमा अवतरणका क्रममा धावनमार्गमै दुर्घटना भएर चौरमा धस्सिएको थियो । नौ महिना मात्रै उडेको यो विमान काठमाडौंमै मर्मत गर्दा आर्थिक व्ययभार जहाजको मूल्य हाराहारी पुग्ने भएपछि गत कार्तिकमा टर्किसले ट्रष्टका कार्यकारी प्रमुख क्याप्टेन बेद उप्रेतीलाई जहाजको बडी बिक्रि गरेको थिए । विमानको विक्री मूल्य भने दुवै पक्षले सार्वजनिक गरेका छैनन् । तर ब्रान्ड न्यू खरिद गर्दा यो विमानको बजार मूल्य कम्तीमा २३ अर्ब रुपैयाँ हाराहारी हुन्छ । विमानस्थलको पूर्वी भागमा राखिएको यो जहाजलाई १० वटा टुक्रा बनाई लरीमा राखेर सिनामंगल ल्याइएको हो । ‘हरेक रात १२ बजेदेखि ३ बजेसम्म लरीमा राखेर ल्याउँदा ५ दिन लाग्यो,’ क्याप्टेन उप्रेतीले भने । उनका अनुसार, अबका ६ महिनाभित्र संग्रहालय तयार भइसक्ने छ । सिनामंगल ल्याइएका टुक्राहरु जोड्न टर्कीबाटै ४ जना इन्जिनियर र प्राविधिकहरु काठमाडौं आएका छन् । यो विमानसँगै एउटा फिस्टेलको लाङटाङमा दुर्घटनामा परेको हेलिकप्टर पनि राखिने छ । यो एयरबसको लम्बाई २ सय ८ फिट, उचाइ ५५ फिट र पखेटाको चौडाई १ सय ९७ फिट छ । ‘विश्वमै एयरबसको ए–३३० विमान संग्रहालयमा राखिएको छैन, दुर्घटनामा जहाज परिहाले प्रायस् ध्वस्त नै हुन्छन् नेपालका लागि यो घटना दु:खद भएपनि एयरबसको ए ३३० विमान संग्रहालयमा प्रयोग हुनु दुर्लभ हो,’ प्राधिकरणका एक उपमहानिर्देशकले भने । उनका अनुसार, ठूलो विमानमा चढ्ने मौका नपाएका नेपालीहरुका लागि यो राम्रो पर्यटकीय तथा सिकाईको गन्तव्य हुनसक्छ । यो संग्रहालयसँग प्राधिकरणले पनि सहकार्य गरेको छ । प्राधिकरणले संग्रहालय मुलुकभरका सबै माध्यामिक र उच्च माध्यामिक तहका विद्यार्थीका लागि निःशुल्क अवलोकन गर्न सकिने ट्रष्टसँग सम्झौता गरेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय उड्डयन संगठन (आइकाओ) ले विश्वभर संचालन गर्दै आएको आगामी पुस्ताका नागरिक उड्डयनकर्मी कार्यक्रम ९एनग्याप० अन्र्तगत यो संग्रहालय संचालन गरिने प्राधिकरणले सम्झौतामा उल्लेख गरेको छ । ‘विश्वभर हवाई क्षेत्रमा दक्ष जनशक्तिको अभाव भइरहेकाले आइकाओले जारी गरेको आगामी पुस्तालक्षित कार्यक्रमको मोडल अनुरुप यो संग्रहालय संचालनमा ल्याउन लागेको क्याप्टेन उप्रेतीले बताए । उनले नेपाली हवाई उद्योगमा पनि क्याप्टेनरप्रशिक्षक पाइलट लगायतको अभाव बढ्दै गइरहेकाबेला यो कार्यक्रमले उड्डयन विषय पढ्ने विद्यार्थीको संख्या बढाउन सघाउने बताए । हाल इन्डोनेसियाको लायन एयरमा एटीआर विमान उडाउँदै आएका उप्रेतीले दुई वर्षअघि धनगढीमा डेढ करोड रुपैयाँ लगानीमा स्थापना गरेको एयरक्राफ्ट म्युजिम त्यस भेगमा लोकप्रिय छ । बन्द भएको नेपाली एयरलाइन्स कस्मीक एयरको १ सय १० सिट क्षमताको फोकर विमानलाई काठमाडौंबाट तीन टुक्रा बनाई लरी ट्रकमा राखेर उनले स्थापना गरेको म्युजियम हेर्न भारतको उत्तर प्रदेश र उत्तराखण्डबाट पनि पर्यटकहरु पुग्छन् ।