यस्तो छ स्ववियुको आधा शताव्दीको इतिहास

काठमाडौं, ४ फागुन । २०१९ सालमा विद्यार्थीको हकहितमा काम गर्न स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियनको अवधारणा आएको थियो । तर स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियनको अवधारणा कार्यान्वयन भने भएन । भर्खरै प्रजातन्त्र खोसिएको अनि राजनीतिक दल प्रतिवन्धित रहेकोले तिनै दलसंग निकटता राख्ने गरि विद्यार्थीलाई राजनीतिक स्वतन्त्रता सहित संगठन निर्माण गर्ने दिने कुरै थिएन । तर विद्यार्थीहरु चुप लाग्ने कुुरै थिएन,उनीहरु आफनो अवधारणा लागु गराउने मौकाको खोजीमा थिए । त्यहि समयमा राजा महेन्द्रले आफु अनुकुलको विद्यार्थी परिषद खोले पछि त्यसको विरोधमा त्रिचन्द्र क्याम्पसका विद्यार्थी आन्दोलित भए । उनीहरुको मागका कारणले २०२६ सालपछि स्ववियुको अवधारणाले केहि स्थान पायो । तर,यसले खास मान्यता भने यसको दस बर्षपछि मात्र पायो । २०३६ सालको जनमत संग्रहपछि विद्यार्थी आन्दोलनले स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियनको मुद्दा स्थापित गरायो । तर, प्रत्येक २ वर्षमा हुनुपर्ने चुनाव समयमा नहुदा विद्यार्थी हकहितका कुरा गफमा मात्र सीमित भए । राजनीतिक स्वतन्त्रता नभएपनि केवल विद्यार्थी हक हितको लागि भन्दै खुलेका विद्यार्थी संगठनले २०४६साल सम्म सकसमा काम गरे । प्रजातन्त्र पुर्नवहालीसंगै विद्यार्थीसंगठनहरु पनि फुक्का भए, र उनीहरुले आफनो गतिविधि स्वतन्त्रतापुर्वक गर्न पाए । त्यसो त स्ववियु विद्यार्थीको हकहितको लागि खुलेका भएपनि उनीहरु पार्टी राजनीतिलाई अघि बढाउने काममा नै दत्तचित्त भएर लाग्ने गरेका छन । अझ भन्ने हो भने यो थलो राजनीति सिक्ने पाठशाला बन्ने गरेको भन्दा पनि अत्युक्ति नहोला । तर नियमित निर्वाचन गरेर नया प्रतिनिधि छान्ने काममा भने प्रतिवन्धित अवस्थामा जस्तो गरि गणतन्त्रमा पनि अल्पविराम लागेको छ । किनभने त्रिवि अन्र्तगतका क्याम्पसहरुमा ०६५ साल चैत्र ६ गते भएको चुनावबाट छानिएका प्रतिनिधि नै अहिले पनि छन् । ०६७ सालमै हुनुपर्ने चुनाव अहिलेसम्म हुन सकेको छैन । विद्यार्थी संगठनबीच निर्वाचन प्रणालीमा भएको विवादले चुनाव हुन नसकेको त्रिविको भनाइ थियो । लामै समय अल्मलिएपछि विद्यार्थी संगठनहरु पनि अहिले चुनावी प्रणालीमा सहमत भएका छन् । ०६७ साल चैत्र ६ गते नै हुनुपर्ने स्ववियु चुनाव अहिलेसम्म हुन नसक्नुको दोष त्रिविलाई दिने विद्यार्थी संगठनहरुले बल्ल निर्वाचन प्रणालीमा सहमती गरेका छन । परिणाम के निस्किएको छ भने अब आगामी फागुन १४ गते मिश्रित निर्वाचन प्रणाली अनुसार, त्रिभुवन विश्वविद्यालयको ८ सय ५० सम्वन्धन प्राप्त कलेज र आंगिक ६० कलेजमा तथा नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयका सवै आंगिक कलेजमा चुनाव हुँदैछ । यसपालीदेखि स्ववियुमा उम्मेदवार बन्न २८ वर्षमुनिको हुनुपर्ने नयाँ व्यवस्थाको समेत शुरुवात हुँदैछ ।