हिरोशिमालाई ध्वस्त पार्ने त्यो युद्धपोत…

दोस्रो विश्वयुद्धका बेला जापानी पनडुब्बीको आक्रमणमा परेर डुबेको अमेरिकी युद्धपोत \'युएसएस इण्डियानापोलिस\' को भग्नावशेष ७२ वर्षपछि फेला परेको छ । उक्त युद्धपोतको भग्नावशेष साढे पाँच किलोमिटर गहिराइमा समुद्र सतहमा फेला परेको हो । एउटा गोप्य मिसनबाट फर्केने क्रममा उक्त युद्धपोत जापानी आक्रमणमा परेको थियो । उक्त युद्धपोत एउटा गोप्य मिसन अन्तर्गत परमाणु बम पुर्‍याउन गएको थियो र पछि हिरोशिमामा त्यसको प्रयोग गरियो । युद्धपोतमा सवार १,१९६ मध्ये ३१६ जनालाई बचाउन सकिएको थियो । अमेरिकी नौसेनाको इतिहासमा त्यो सबैभन्दा ठूलो दुर्घटना थियो । सन् १९४५ को जुलाइ ३० तारिख फिलिपिन्सको समुद्र नजिक गुआम र लाफिएटको बीचमा जापानी पनडुब्बीको आक्रमणमा परी उक्त युद्धपोत डुबेको थियो । घटनाको चार दिनपछि ३१६ जनालाई जीवित फेला पारिएको थियो । उनीहरु फेला परेको समुद्री क्षेत्र शार्कबाट प्रभावित थियो । करिब १२ मिनेटभित्र उक्त युद्धपोत समुद्रमा डुबेको थियो र कुनै आपतकालीन सम्पर्क नभएका कारण त्यो स्थान पत्ता लगाउन लामो समयसम्म चुनौतीको सामना गर्नुपर्‍यो । माइक्रोसफ्ट कर्पका सह-संस्थापक पल एलेनसहित १३ जनाको टोलीले यही अगस्ट १८ तारिखमा उक्त युद्धपोतको भग्नावशेष फेला पारेको हो । प्रशान्त महासागरको उक्त क्षेत्रमा सो घटना हुनु एक दिनअघि एउटा युद्धपोत देखिएको नौसैनिक इतिहासविद्हरुको एउटा नयाँ अनुसन्धानले देखाएको थियो । उक्त युद्धपोत आफ्नो अन्तिम मिसनका निम्ति चर्चित थियो । त्यसमा परमाणु बमका पार्टपुर्जा र परमाणु \'रिएक्शन\'का लागि युरेनियम इन्धन पनि लगिएको थियो । विश्वयुद्धको अन्तिम वर्ष तिनिआन टापुस्थित अमेरिकी अखडामा ती सामानहरु पुर्‍याइएका थिए । जसबाट विश्वमा पहिलो परमाणु हमला गरिएको थियो । उक्त युद्धपोत डुब्नुअघि हिरोशिमामा आक्रमण गरिसकिएको थियो । \'फ्याट म्यान\' नामक बम नागासाकीमा खसालिएको थियो जुन घटनापछि जापान आत्मसमर्पणका लागि तयार भयो र दोस्रो विश्ययुद्ध समाप्त भयो । एलेनले भने, \"दोस्रो विश्वयुद्धमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्ने इण्डियानापोलिसका बहादुर मानिसहरु र उनीहरुका परिवारप्रति सम्मान प्रकट गर्नका निम्ति यो ठूलो खोज हो । अमेरिकी नागरिकका रुपमा हामी सो युद्धपोतमा सवार सबैका साहस र बलिदानका ऋणी छौँ ।\" फेला पारिएको युद्धपोतलाई युद्ध स्मारकका रुपमा संरक्षण गरिने बताइएको छ । युद्धपोतबाट बाँच्न सफलमध्ये २२ जना अझै जीवितै छन् । उनीहरुका प्रवक्ताले भने, \"डुबेको युद्धपोत कहिले भेटिन्छ भनी सबैलाई प्रतीक्षा थियो ।\" अनुसन्धानका लागि प्रयोग गरिने एलेनको जहाज \'पेट्रेल\' खासगरी यस्तै उद्देश्यका लागि बनाइएको छ । यसअघि उनको टोलीले दोस्रो विश्वयुद्धका बेला डुबेको एउटा जापानी युद्धपोत र इटलीको नौसेनाको एउटा जहाज पनि फेला पारेको थियो । बीबीसी