उद्धारकार्य : भारतीयहरुको काम कम, प्रचार बढी

काठमाडौं, महाभूकम्पबाट पीडितहरुलाई उद्धारका लागि भनेर भारत सरकारले लिएको पहलको प्रारम्भिक दिनहरुमा जति प्रशंसा गरियो, त्यसको विपरीत पछिल्ला दिनहरुमा भारतका गतिविधिहरु त्यति नै विरोधाभाषी र शंकास्पद देखिँदै गएका छन् । भारतीय गृहमन्त्री राजनाथ सिंह तथा विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता विकास स्वरुप, जहाँ भारतले आफ्ना नागरिकको उद्धार गर्न उत्तर प्रदेशबाट ‘उत्तर प्रदेश परिवहन’ का ‘रोडवेज बस’ हरु पठाएको बताउँछन्, त्यहीँ भारतीय मिडिया तथा नेपालस्थित भारतीय दूतावास ती बसहरु नेपालीहरुको उद्धारमा आएको बताउँछन् । भारतीय वायुसेनाका ४ वटा सी– १७ विमान तथा ८ वटा एम– १७ विमान नेपालमा आफ्ना नागरिक लिन पठाएको छ तर भारती अधिकारीहरु नेपालीको उद्धारमा ठूलो गुन लगाइएको भन्दै भारतीय सञ्चार माध्यमबाट प्रचार गरिरहेका छन् । तर, नेपाली प्रसाशन तथा राज्य भने मूकदर्शक बनेर बसिरहेका छन् । भारतद्वारा झन्डै तीन सयको संख्यामा भारतीय पत्रकारहरुलाई प्रत्यक्ष प्रशारण गर्न लगाएर ‘नेपाल भारतको प्रान्त’ भएको र भारतले नेपाललाई सहयोग जारी नराखे नेपालले आफुलाई ‘सर्भाइभ’ गर्न नसक्ने मानसिकता विकास गर्नमा भूमिका खेल्न लगाइएको छ । यति मात्र नभएर भारतीय सेनाका एम– १७ विमानहरु उद्धारकार्यमाभन्दा भारतीय पत्रकार बोकेर रसुवाको चीनसँग जोडिएको सीमाना हुँदै सगरमाथा आधार शिविरसम्म पु¥याइरहेका छन् । तर, प्रचारमा भने आफ्ना सेनाले अमेरिका, पोल्यान्ड, स्पेन, चेक रिपब्लिकलगायतका १५ मुलुकका १ सय ७० जना विदेशीलाई उद्धार गर्न भ्याएको प्रचार गरिरहेका छन् । बीबीसी हिन्दी सेवाले भारतका विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता विकास स्वरुपले गरेको ट्वीटलाई आधार बनाएर समाचार लेखेको छ, जसमा भारतले १ सय ७० जनाको उद्धार गरेको उल्लेख गरेका छन् । भारतीय मिडियाहरुले उद्धारको नाममा नेपाल भारतको प्रान्त भएको मानसिकतालाई बलियो गरी स्थापित गर्न भूमिका खेलिरहेका छन् । जसका उदाहरण भारतीय समाचार च्यानलहरुमा स्पष्ट देख्न सकिन्छ । जबकि वास्तविकता भारतीय वायुसेनाका विमानहरु भारतीय पत्रकारहरु लिएर गृह मन्त्रालय तथा नेपाली सेनासँग विनासमन्वय भूकम्पबाट प्रभावित ठाँउहरुभन्दा अन्यत्रै गई आफू अनुकूलका काम गरिरहेका छन् । नेपालको पूरै राज्यसंयन्त्र अहिले भूकम्पद्वारा सिर्जित क्षतिको उद्धार कार्यमा लागिरहेको समयमा भारतीय सरकारले उद्धारको नाममा आफ्ना ‘हिडेन एजेन्डा’ पूरा गर्दैछ भन्ने आशंकालाई थप बल प्रदान गरेको छ । नेपाली सेनाको उच्च स्रोतका अनुसार भारतीय सेनालाई रोक्ने विषयमा कुनै ठोस कदम चाल्न सकिएको छैन । भारतीय सरकार अहिले कुनै पनि हालतमा विदेशी सहयोग भारतभन्दा धेरै नहोस् भन्ने चाहन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा लामो समयदेखि काम गरिरहेका विज्ञहरुका अनुसार भारतले नेपालमा मुख्यतः चीनको बढ्दो प्रभावलाई रोक्न चाहन्छ र उद्धारका नाममा भारतले यसलाई धेरै उपयोग गरेको उनीहरुको बुझाइ छ । उद्धार कार्यमा सहयोग गर्नु बेठीक होइन तर यसको आडमा आफ्ना निहित स्वार्थ पूरा गर्ने विदेशीको अभिस्टलाई बेलैमा रोक्ने सक्षमता नदेखाउनु आफ्नो कमजोरी भएको नेपालका उच्च सुरक्षा अधिकारीहरु औल्याउँछन् । भारतीय सरकार र सेनाका गतिविधिहरुलाई नियन्त्रित र रेगुलेट गर्ने विधिको विकास गर्नुमा नै नेपालको भलाइ रहेको उनीहरुको बुझाइ छ ।