भूकम्प लगत्तै फैलन्छन् यी रोग : थाहा पाउनाेस् बच्ने उपाय

देश भूकम्पले छिन्नभिन्न बनेको छ । आफ्नो श्रीसम्पत्ती गुमाएका धेरै मानिसहरुलाई अहिले खानको लागि गाँस, बस्नको लागि बाँस र लगाउनको लागि कपास अभाव भइरहेको छ । भूकम्पले निकै अस्तव्यस्त बनाएको मानिसहरु आफ्नो स्वास्थ्यको विषयमा भने त्यति सजग हुन सकेका छैनन् । पराकम्पनको डरले मानिसहरु आफूलाई जे सजिलो हुन्छ त्यहि खाइरहेका छन् भने जता सुरक्षित महसुस हुन्छ त्यतै बसिरहेका छन् । भूकम्पले असर नपार्ने क्षेत्र सायद बिरलै होला । यसले मानिसहरुको स्वास्थ्यमा पनि नकारात्मक असर पार्ने गर्दछ । जसमध्ये कुनै प्रभाव तात्कालिक हुने गर्दछ भने कुनै  केहि समय पछि देखिने गर्दछ । आउनुहोस्, भूकम्प पछि लाग्ने रोग र यसबाट बच्ने केहि उपायः भूकम्पले स्वास्थ्यमा पार्ने सबैभन्दा पहिला असर टाउको दुखाई हो । धेरै मानिसहरुमा भूकम्पको अनुभवपश्चात् टाउको दुखाई अथवा माइग्रेनको समस्या हुने गर्दछ । यद्यपी, यसको अहिलेसम्मको कुनै स्पष्ट कारण भने पत्ता लाग्न सकिएको छैन । कोही मानिसहरुलाई टाउको दुख्ने समस्या क्षणिक हुने गर्दछ भने कसैलाई माइग्रेनको रुपमा धेरै लामो समयसम्म रहिरहन्छ । भूकम्पको क्रममा हाम्रो शरिरमा इलेक्ट्रोम्याग्नेटिक फोर्सवेब्जको अनुभव हुने गर्दछ । जब शरिरले यी वेभ्ससँग सद्भाव जोड्न सक्दैनन् तब यसले हाम्रो सेन्ट्रल नर्भस सिस्टम यसलाई टाउको दुखाई अथवा माइग्रेनको रुपमा अभिव्यक्त गर्ने डाक्टरहरु बताउँछन् । फोबियाः फोबिया पनि भूकम्पको प्रभावमध्येको एक हो । धेरैजसो मानिसहरु भूकम्पको क्रममा आफ्ना परिवार गुमाउने र आफ्नै मृत्युको आशंकामा त्रसित हुने गर्दछन् । यस्तो अवस्थामा केहि मानिसहरुलाई लामो समयसम्म असर पर्ने गर्दछ र कालान्तरमा यो फोबियाको रुपमा बिकसित हुने गर्दछ । यसलाई ‘अर्थक्वेक फोबिया’ अथवा ‘अर्थक्वेक एन्जाइटी’ भनिन्छ । यस्तो अवस्थामा मानिसहरु भूकम्पको नामले नै डराउने गर्दछन् । हृदयघातः हृदयघात पनि एउटा यस्तो रोग हो जुन भूकम्प तथा अन्य प्राकृतिक आपतको बेला अत्यधिक देखिने गर्दछ । मानिसहरु भूकम्पको डरले हृदयघात तथा ब्लडप्रेसरको शिकार हुने गर्दछन् । यसका कारण थुप्रैले आफ्नो ज्यान पनि गुमाउने गर्दछन् । यसबाट बच्ने एकमात्र उपाय भनेको आफ्नो मानसिक अवस्थालाई नियन्त्रणमा राख्ने र धैर्यपूर्वक काम गर्ने नै हो । भूकम्प आउँदा भाग दौड गर्दा मानिसहरुलाई चोट लाग्ने गर्दछ । यसमा बालबालिका, महिला र वृद्धवृद्धालाई सबैभन्दा बढि चोट लाग्ने गर्दछ किनभने उनीहरु आफ्नो स्थानबाट तत्काल भाग्न सक्दैनन् । महामारीः महामारी भूकम्प पछिको सबैभन्दा भयावह प्रभाव हो । यद्यपी, आधुनिक चिकित्सा सुविधाका कारण महामारीले त्यति धेरै असर देखाउन सक्दैन तर पनि भूकम्पपछि पशु–पंक्षी तथा मानिसहरुको बेवारिसे लासको अन्तिम संस्कार हुन नपाउँदा महामारीको खतरा फैलिने गर्दछ ।