नवीकरण नगरे बन्द गर : निर्देशक पौडेल

  धुलिखेल (काभ्रेपलाञ्चोक), अनौपचारिक शिक्षा केन्द्रका निर्देशक बाबुराम पौडेलले नवीकरण नगर्ने सामुदायिक अध्ययन केन्द्रहरु बन्द गर्न निर्देशन दिएका छन् । बिहीबार यहाँ आयोजित सामुदायिक अध्ययन केन्द्रहरुका पदाधिकारीहरुलाई क्षमता अभिवृद्धि गर्ने तालिमको उद्घाटन सत्रमा बोल्दै निर्देशक पौडेलले नियमविपरीत चल्ने केन्द्रहरुलाई बन्द गर्न निर्देशन दिएका हुन् । पौडेलले अनौपचारिक शिक्षा केन्द्रले सञ्चालन गरेको कार्यक्रममा जिल्ला शिक्षा कार्यालयले समेत राम्रोसँग काम गरेको नपाइएको बताए । उनले जिल्ला शिक्षा कार्यालयले साक्षकोत्तर कक्षा समेत बाँड्न नसकेकोमा कमजोरी भएको बताए । ‘भदौमा पठाइएको परिपत्रलाई अहिलेसम्म पनि कार्यान्वयन गर्न नसक्नु जिल्ला शिक्षा कार्यालयको कमजोरी हो’, उनले भने– ‘साक्षकोत्तर कक्षा खोई भनेर सामुदायिक अध्ययन केन्द्रले पनि खोजेन, अनौपचारिक शिक्षा केन्द्रले पनि कामको विवरण मागेन । अनि शिक्षा कार्यालयले पनि गर्नुपर्छ भनेर जिम्मेवारीबोध गरेन । यसो गर्नु सबैको कमजोरी हो’ उनको भनाइ थियो । पौडेलले जिल्लाहरुलाई सन् २०१५ सम्ममा साक्षर घोषणा गर्ने भनी गरिएको प्रतिबद्धतालाई पूरा गर्न नसक्नु, साक्षर अभियानलाई पहिलो प्राथमिकतामा नपार्नु ठूलो कमजोरी भएको उल्लेख गरे । कार्यक्रममा जिल्ला शिक्षा अधिकारी डा. दिपेन्द्र गुरुङले जिल्लामा सञ्चालित सामुदायिक अध्ययन केन्द्रहरु नाम मात्रैको भएको बताए । डा. गुरुङले केन्द्रको मर्म, औचित्य र महत्वको बारेमा खासै चासो नदिएका कारण यस्तो भएको पाइएको बताउँदै साक्षर अभियानलाई प्रभावकारी बनाउन नसकेको स्वीकार गरे । उनले साक्षरता कार्यक्रम आफ्नो कारणले असफल नभएको दावी गरे । आफू भर्खरै मात्र आएकाले त्यसको बारेमा अध्ययन गर्दा त्यस्तो कमजोरी पाएको उनले बताए । डा. गुरुङ उनले कार्यक्रम प्रभावकारी बनाउन कहाँनेर चुकेको हो, त्यसलाई अध्ययन गरी प्रभावकारी बनाउनु जरुरी रहेको बताए । कार्यक्रममा जिल्ला शिक्षा कार्यालयका सहायक जिल्ला शिक्षा अधिकारी एवं अनौपचारिक शिक्षा कार्यक्रमका संयोजक ठूलोबाबु दाहालले अध्ययन केन्द्र खोल्ने नीति नै फितलो भएका कारण जसले पनि खोल्ने गरेको र औचित्यलाई गौणमा राखेर रकम बुझिलिने लहडमा परेकाले त्यस्तो भएको पाइएको बताए । केन्द्र स्थापना गर्नका लागि भौतिक पूर्वाधार नचाहिने, खुकुलो नीति, समुदायले अपनत्व महशुस नगर्नु र कतिपय अवस्थामा विद्यालयका स्रोत व्यक्तिहरुले समेत थाहा नपाएका कारण प्रभावकारी हुन नसकेको उनको भनाइ थियो । जिल्लामा सामुदायिक अध्ययन केन्द्र २०६१ सालबाट स्थापना भएको हो । हाल जिल्लामा ३४ वटा सामुदायिक अध्ययन केन्द्र सञ्चालनमा छन् । तर, अधिकांश नियमअनुसार सञ्चालन भइरहेका छैनन् । १–२ वटा केन्द्रबाहेक धेरैजसोले वार्षिक साधारणसभा नगरेको र कुनै पनि केन्द्रले नवीकरण समेत नगरेको सम्बन्धित अधिकारीले बताए । केन्द्र स्थापना गरेबापत प्रतिअध्ययन केन्द्रले वार्षिक ५० हजार रुपैयाँ खर्च गर्न पाउने व्यवस्था छ । जसअनुसार २६ हजारसम्म परिचालक नियुक्ति गरी काम गर्न लगाउने र बाँकी कार्यालय सञ्चालनका लागि खर्च गर्न पाउने व्यवस्था छ । तर, धेरैजसो केन्द्रहरु स्थापना गरी कार्यालय समेत नखोलेको र झोले केन्द्र बनाई परिचालक समेत नियुक्त नगरेका कारण पछिल्लो चरणमा निकासा दिनुपर्ने रकम समेत सबै विवरण नआएको कारण निकासा नदिइएको संयोजक दाहालले स्पष्ट पारे । देशैभर गरी २ हजार १ सय ६७ केन्द्रहरु रहेका भए पनि अधिकांश केन्द्रहरु सञ्चालन गर्न नसकेको अनौपचारिक शिक्षा केन्द्रका उपनिर्देशक केशव दाहालले बताए । तालिम युनेस्को काठमाडौंको सहयोग, जिल्ला शिक्षा कार्यालय काभ्रेको समन्वय र सहयोगी सामुदायिक अध्ययन केन्द्र पोखरीचौंरीको आयोजनामा ५ दिनसम्म सञ्चालन हुने छ ।