नाकाबन्दी खोल्ने भारतको ‘ग्रीन सिग्नल’

काठमाडौं । भारतीय विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराजको विहीबार अपरान्ह फोन आएपछि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली खुशी देखिएका छन् । भारतीय विदेशमन्त्री स्वराजले प्रधानमन्त्रीलाई फोन गरी नाकाबन्दी खुला गर्ने ‘ग्रीन सिग्नल’ दिएपछि प्रधानमन्त्री ओली औधि हौसिएका हुन् । विहीबार अपरान्ह प्रखुख दलहरुबीच संवाद चलिरहेका बेला प्रधानमन्त्री ओली र भारतीय विदेशमन्त्री स्वराजबीच टेलिफोन वार्ता भएको हो । टेलिफोन वार्तामा प्रधानमन्त्री ओलीले मधेसको मुद्दा पनि वार्ताबाट छिट्टै हल गर्ने प्रतिवद्धता जनाएका छन् । भारतबाट नाका खुलाउने संकेत पाएपछि ओलीले पनि मधेस मुद्दालाई सम्बोधन गरी मधेसको समस्या छिट्टै हल गर्ने प्रतिवद्धता जनाएका हुन् । प्रधानमन्त्री ओली र भारतीय विदेशमन्त्री स्वराजबीच तराई मधेसमा आन्दोलनरत मधेसी मोर्चाले राखेका मागलाई राजनीतिक रुपमा सम्बोधन गरेर अहिलेको असहज अवस्थालाई छिटै अन्त्य गर्ने समझदारी भएको प्रधानमन्त्री निकट स्रोतले बताएको छ । स्रोतका अनुसार प्रधानमन्त्री ओलीले सिमांकनको विषयलाई एउटा उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्र बनाएर तीन महिनाभित्र टुंगो लगाउने तथा जनसंख्याको आधारमा क्षेत्र निर्धारण तथा समावेशी समानुपातिक प्रतिनिधित्वका विषयमा पनि समाधान गर्ने प्रतिवद्धता जनाएका छन् । संविधान जारी गर्नु अघि नै भारतले मधेसका केही महत्वपूर्ण विषयमा सम्बाेधन गर्न नेपाल सरकारलार्इ दबाब दिएको थियाे । तर भारतकाे सुझाव लागू नगरिएपछि अाफ्नाे इगाे स्वरूप भारतले नाकाबन्दी गरी नेपाललार्इ संकट निम्त्याउँदै अाएकाे छ । परराष्ट्रमन्त्री थापा गएपछि वातावरण बन्यो लामो समयको नाकाबन्दीपछि उपप्रधान तथा परराष्ट्रमन्त्री कमल थापा भारत भ्रमणमा गएका थिए । नेपालको कुटनीतिक असफलता भएको भन्दै आलोचना भएपछि उपप्रधानमन्त्री थापालाई भारतसँग कुरा गर्न भन्दै नयाँ दिल्ली पठाइएको थियो । थापाले भारत भ्रमणका क्रममा आफ्ना भारतीय समकक्षी स्वराज सहित महत्वपूर्ण राजनीतिक भेटघाट गरेका थिए । राजनीतिक भेटका क्रममा थापाले मधेसको समस्या समाधान गर्न सरकार तत्पर रहेको बताएपछि सीमामा देखिएको पारवहन समस्या पनि हल हुने स्वराजले विश्वास दिलाएकी थिइन् । उपप्रधानमन्त्री थापा विहीबार मात्रै स्वदेश फर्किएका हुन् । उनी तीन दिने भारत भ्रमणबाट फर्किए लगत्तै त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा पत्रकारहरुसँग कुरा गर्दै नेपाल–भारतबीचको असझदारी छिट्टै हट्ने विश्वास ब्यक्त गरेका थिए । भारतको अनौपचारिक भ्रमणमा गएका उपप्रधान तथा परराष्ट्रमन्त्री कमल थापाले आफूले भारतीय विदेशमन्त्री तथा अन्य उच्च अधिकारीसँग बुधबार भएको भेट पनि सकारात्मक भएको जानकारी दिएका थिए । साझा अवधारणा बनाउने कसरत कायमै मधेसी मोर्चाले राखेका मागका विषयमा साझा अवधारणा बनाउने प्रमुख तीन दलको कसरत कायमै रहेको छ । पहिलो पटक त्रिपक्षीय वार्तापछि प्रमुख तीन दलले मोर्चाको मागमा साझा अवधारणा बनाउन कस्सिएका हुन् । साझा अवधारणा बन्न नसकेकै कारण बुधबार हुने भनिएको निर्णायक त्रिपक्षीय वार्ता अनिश्चितकालका लागि स्थगित गरिएको छ । प्रमुख तीन दलले साझा धारणा बनाएपछि मोर्चासँग वार्ता गर्ने नेताहरुले बताएका छन् । मधेसी मोर्चाले सात प्रदेशको खाकामा रहेको पर्सादेखि सप्तरीसम्म र नवलपरासीदेखि बर्दियासम्म मधेसमा दुईवटा प्रदेश रहनुपर्ने र विवादित पाँच जिल्ला झापा, मोरङ, सुनसरी, कैलाली, कंचनपुरको के कति भूभाग कुन प्रदेशमा राख्ने सम्बन्धमा सैद्धान्तिक आधार बनाएर राजनीतिक संयन्त्रबाट टुंगो लगाउन सकिने बटमलाइन प्रस्तुत गरेको छ ।