तपाईं चुनाव उठ्दै हुनुहुन्छ भने बुझ्नुपर्छ यी कुरा

काठमाडौं, १३ चैत । के तपाई सरकारले घोषणा गरेको ०७४ बैशाख ३१ गते हुने स्थानीय तहको चुनावमा उठ्ने मनसाय बनाउनु भएको छ ? यदि त्यस्तो सोच बनाउनु भएको छ भने तपाईले धेरै कुरा बुझ्न जरुरी छ । वडा, नगर जस्त ठाउँमा कति सदस्य हुन्छन् र को–को हुन्छन् भन्ने कुरा सबैभन्दा पहिला बुझ्न जरुरी छ । सरकारले घोषणा गरेको हुने स्थानीय तह निर्वाचन तयारी तिब्र रुपमा अघि बढेको छ ।

गाउँपालिका

गाउँपालिकाको हकमा गाउँ कार्यपालिका र नगर कार्यपालिकले र नगरपालिकाको हकमा स्थानीय तहको कार्यकारिणी अधिकार पाउनेछन् । गाउँपालिकामा अध्यक्ष र उपाध्यक्ष प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रणालीमार्पmत निर्वाचित हुनेछन् भने गाउँ कार्यपालिका र गाउँ सभा (व्यवस्थापिका) का अध्यक्ष र उपाध्यक्षसमेत हुनेछन्् । गाउँपालिकामा दुई जना महिला प्रत्यक्ष निर्वाचित हुनुपर्नेछ । जसमा दलित महिला अनिर्वाय हुनुपर्नेछ । त्यसैगरि गाउँसभामा प्रत्येक वडाबाट चार सदस्य र अल्पसंख्यक वा दलित गरि दुई सदस्य मनोनीत गर्नुपर्ने छ । सभामा अध्यक्ष, उपाध्यक्ष र निर्वाचित वडाअध्यक्ष हुनेछन् । अध्यक्ष र उपाध्यक्षसहित प्रत्येक वडाबाट निर्वाचित वडा अध्यक्ष, गाउँ सभाका सदस्यहरूले आपूmमध्येबाट निर्वा्चित गरेका चारजना महिला सदस्य र गाउँ सभाले नै दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट निर्वा्चित गरेका दुईजना सदस्य हुनेछन् ।

नगरपालिका

गाउँपालिकाको अध्यक्ष र उपाध्यक्ष भने जस्तै नगरपालिकामा भने मेयर र उपमेयर भन्ने हुन्छ । जसमा निर्वाचित मेयर र उपमेयर, वडामा निर्वाचित वडा अध्यक्ष, नगर सभाका सदस्यहरूले आपूmमध्येबाट निर्वाचित गरेका पाँचजना महिला सदस्य र दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट नगर सभाले निर्वाचित गरेका तीनजना सदस्य रहनेछन् । त्यसैगरि नगर सभामा भने मेयर, उपमेयरसहित प्रत्येक वडाबाट निर्वा्चित वडाअध्यक्ष, प्रत्येक वडाबाट निर्वाचत चारजना सदस्य र दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट निर्वाचित तीनजना सदस्य निर्वा्चित हुनेछन् । यहाँपनि दुईजना महिला अनिवार्य रूपमा निर्वाचित हुनुपर्नेछ जसमा एकजना दलित महिला हुनुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ । निर्वाचनको अन्तिम परिणाम प्राप्त भएको १५ दिनभित्र सम्बन्धित गाउँ सभा वा नगर सभाले गाउँपालिकाका लागि चार र नगर कार्यपालिकाका लागि पाँचजना महिला सदस्य छनोट गर्नेछ ।

कति सदस्य हुन्छन् ?

स्थानीय विकास मन्त्रालयका अनुसार १५ वटा वडा भएको नगरपालिकामा नगर सभामा ८० जना सदस्य हुनेछन् भने २५ जना सदस्य रहेको नगर कार्यपालिका गठन गरिनेछ । जसमा दलित र अल्पसंख्यक गरी दुई सदस्य हुनेछन् । त्यस्तै पाँचवटा वडा भएको गाउँपालिका छ भने गाउँ सभामा कुल २९ जना सदस्य हुनेछन् भने गाउँ कार्यपालिकामा १३ जना सदस्य हुनेछन् । अल्पसंख्यक वा दलित समुदायबाट गाउँ सभाले निर्वाचित गरेका दुई गरी १३ जना मात्रै रहनेछन् । यसैगरी नगरपालिकाका १५ वडा छन् भने नगर सभामा मेयर एक, उपमेयर एक, वडा अध्यक्ष १५, प्रत्येक वडाबाट निर्वाचित सदस्य ६० र दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट तीन गरी कुल ८० जना सदस्य रहनेछन् । नगर कार्यपालिकामा भने मेयर एक, उपमयेर एक, प्रत्येक वडाका वडा अध्यक्ष १५, महिला सदस्य पाँच र दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट तीन गरी २५ जना रहनेछन् ।