सिमी नै भयो परिवार पाल्ने मुख्य आधार

जाजरकोट, यहाँको एक परिवारले सिमी खेतीबाट आप्नो दैनिक जीविका चलाउने गरेको छ । मकै, धान, गहुँ उत्पादन कम हुने ठाउँमा सिमी खेती गरेर फाइदा भएपछि रोकायगाउँ– १, पहाडा मुल्सामका नरबहादुर रोकायको दैनिकी फेरिएको छ । सधैं परम्परागत खेती मात्र गर्ने यहाँका स्थानीयहरुलाई नरबहादुरले नै उत्पादन हुने बालीको छनोट गरी खेती गर्न सुझाव समेत दिन थालेका छन् । यो क्षेत्र जुम्लाको सीमानामा रहेको छ । चिसो मौसम, ओसिलो जमिन, हिमाली क्षेत्र भएका कारण यहाँ मकै, धान, गहुँ कम उत्पादन हुने गर्दछ । यहाँ सिचाई सुविधा समेत नभएका कारण आकाशे पानीको भरमा वर्षेवाली मात्र यहाँका किसानहरुले लगाउने गर्दछन् । यही मौसम संगै मिल्दो सिमीको खेत्ती गरी नरवहादुर रोकायले आङ्खनो घरपरिवार पाल्ने गतिलो आधार तयार पारेका छन् । उनलाई माटो सुवाउदो सिमीको खेत्ती गर्ने तरिका र विउ पश्चिम उच्च पहाडी गरिवी निवारण आयोजना (उपाप)ले उपलव्ध गराएको थियो । यही सिप र विउवाट  रोकायले व्यवसायीक रुपमा थालेको सिमी खेत्तीवाट सफलता हात परेको हो । उनको सवै वारीमा वर्षे सिमीको लगाएर खेत्ती गरिन थालेको छ । पहिले उनको जमिनमा मुस्किलले ५० के जी सम्मा उत्पादन हुने सिमी अहिले सोही जमिनमा ४ देखी ५ क्वीन्टल उत्पादन हात पर्ने  गरेको रोकाय वताउछन् । उनी भन्छन् “मैले उत्पादन गरेको ५ क्वीन्टल सिमी वाट १० क्वीन्टल चामल साटफेर गरेको गर्दछु ,मेरो ३ परिवारलाई अहिले खाना पुग्छ, पनि छोरा  पढाउन पाएको छु”।  रोकायको यहि लगनसिलताका कारण अहिले गाउँमा निकै चर्चा छ । रोकायको घरमा सिमीको विउ किन्ने देखी खेत्ती गर्ने तरिका सम्मा वुझन स्थानियहरु थालेका छन् । रोकाय भन्छन “ सिप सिकेर अहिले राम्रो नै उत्पादन हुने गरेको छ तर विकट गाउँ भएका कारण यहाँका स्थानियलाई तराकारी खेत्तीमा लाग्ने विभिन्न रोगहरुको औषधी दिएमा झनै राम्रो हुने थियो ”। गाउँ नजिकै पानीको खोला वगेको छ  हामी संगै पाईप छैन कसरी सिचाई गर्नु  रोकायले भने । दुर्गम वस्तीमा कसैले सिचाईको व्यवस्था गरीदिएको भए राम्रो हिउद याममा वाँझो जमिनमा अन्य खेत्ती गर्ने रोकायको ईच्छा रहेको छ । कृषि व्यवसाय स्वतन्त्र भएपनि सवै पक्षले सहयोग गरेमा अझ प्रभावकारी हुने रोकायको भनाई छ ।  मेहनत गर्ने वाँनी हराउदै गएको समयमा रोकायले गरेको यो मेहनतवाट सवैले पाठ सिक्नु र सहयोग गर्नु जरुरी छ । (पहारा मुलसामबाट फर्केपछि)