पूर्व जनसेना, अयोग्य हुँदै विश्वच्याम्पियन बनेको रोचक कथा

१३ असार, काठमाडौं । फ्रान्समा ८० किलोमिटर लामो ‘मोन्ट ब्लान्क म्याराथन’ जितेपछि मिरा राईले चर्चा पाएकी छिन् । तर, यो उपाधि नजित्दै उनको चर्चा विश्वभर फैलिसकेको थियो । गएको वर्ष हङकङमा जब उनले आइल्याण्ड ट्रेल रेस जितिन् तब उनी चर्चाको पात्र बन्न पुगिन् । बाल छापामार, अयोग्य लडाकुको बिल्ला हुँदै उनले गरेका संघर्षका पाटालाई उधिन्दै हङकङको मर्निङ पोस्टमा उनको संघर्षपूर्ण फिचर छापिएपछि उनी झनै चर्चामा पुगेकी हुन् । उनै २४ वर्षीय राई स्पेन, अमेरिका, फ्रान्स, इटाली जस्ता शक्तिशाली देशका महिला खेलाडीलाई पछि पार्दै उच्च हिमाली क्षेत्रमा दौडिने प्रतियोगितामा विश्व च्याम्पियन बनेकी हुन् । ८० किलोमिटर दुरी पार गर्न राईले १२ घण्टा ३२ मिनेट लगाइन् । ६० किलोमिटरसम्म स्पेनकी मोन्ट ब्लाङक अगाडि थिइन् तर, राईले उनलाई दोस्रो स्थानमा धकेल्दै उपाधि कब्जा गरिन् । अमेरिकाका हिलारी एलिन तेस्रो स्थानमा आइन् । प्रतियोगितामा एक हजारभन्दा बढी प्रतियोगी सहभागी थिए । राईले इटालीमा भएको इन्टरनेसनल अल्ट्रा लाइटको उपाधि, नेपालमै आउटडोर फेस्टिबलमा १५७ किलोमिटरको मुस्ताङ ट्रेल रेस र ५० किलोमिटरको ट्रेल रेस जितिसकेकी छन् । नेपालमा ५० किलोमिटरको यो दौडमा च्याम्पियन बनेकी राईको दौड रोकिएन, इटालीमा ५७ किलोमिटरको ट्रेल रेस र ८३ किलोमिटर लामो ट्रेल डेग्नी इरोयमा पनि उनी च्याम्पियन बन्न सफल भइन् । भोजपुरको सानो दुम्माकी राई पढ्दापढ्दै १४ वर्षको उमेरमा बाल छापामार बन्न पुगेकी थिइन् । तर, माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएपछि भएको सेना समायोजनले उनलाई खुशी बनाउन सकेन । तर, केही गर्ने इच्छाशक्ति र उर्जा पनि दियो । समायोजनका क्रममा उनी ‘अयोग्य’ घोषित हुँदै शिविरबाट निकालिइन् । तर, उनी रोकिइनन् । शिविरमा हुँदा शारिरीक व्यायामका साथै, तेक्वान्दो, कराते, फुटबल, भलिबल जस्ता खेल हुन्थे तर, उनले आफ्नो भविष्य र सफलता दौडमा लगाउने सपना साँचिसकेकी थिइन् । शिविरमा हुने कडा तालिम र अभ्यासबारे उनी जान्दथिन् । र, आफूमा भएको शक्ति परिचालनको सपना उनले बुन्न थालिसकेकी थिइन् । अयोग्य भएपछि केही निराश थिइन् तर, भित्रैदेखि केही गर्ने इच्छा मारेकी थिइनन् । चाहिएको थियो त केलब सुरु गर्ने बाटो । त्यही बाटोलाई देखाइदिने काम गरिन् उनकै साथी करातेकी खेलाडी पुर्निमा मगरले । राईलाई उनले काठमाडौं झिकाइन् । सन् २०१३ मा काठमाडौंमा भएको ५० किलोमिटरको फुल्चोकी म्याराथनमा जितेपछि उनले पछाडि फर्केर हेर्नुपरेको छैन । नतिजा ! एकपछि अर्को गर्दै उपाधि जित्दै शक्तिराष्ट्रका खेलाडीलाई पछि पार्दै आएको तथ्यांक छँदैछ ।