राजनीतिमा वन्दुक र मृत्युको स्थान कहाँनेर हुन्छ ?

राजनीतिको वर्णमालामा वन्दुक र मृत्युको स्थान कहाँनेर हुन्छ होला ? यसको बाह्रखरी कस्तो हुन्छ अनि यसका शब्द , वाक्य र अनुच्छेदहरु कसरी निर्माण हुन्छन् ? यसको सायद बनिवनाउ उत्तर भेटिदैनन् । तर समाजको वर्णमालामा यि सवैकुराहरु सुस्पष्ट हुन्छन् । किनकी समाज जहिल्यै प्रगति , रुपान्तरण र शान्ति चाहन्छ ज्युदो जाग्दो भर्भराउदो सपनाको रचना चाहन्छ । यहाँनिर प्रस्न उठ्छ त्यसो भए राजनिती समाजसँग जोडिएको हुन्छ की हुँदैन ? सायद सकारात्मक हुन्छ यसको जवाफ तर यो जवाफ वर्तमान नेपाली समाजसँग मेलखाँदैन । त्यसको भाए हामी राजनितिको नाममा आर्कोकेही त गरिहेको त छैनौ ? वर्तमान विश्वमा तानाशाहि र हैकम कायम छ फरक फरक रुपमा तर वर्तमान नेपालमा यसको स्वरुप एकदमै जंगली र वर्वर छ  । किनकी यहाँ अझैपनि मान्छेका लाशहरुमाथीको अपव्याख्यपुर्ण राजनिति चलिरहको छ । किन यसो भएके होला ? यो प्रश्नको सहज उत्तर त भविश्यले देला तर यसको असहज र अप्रिय उत्तर के हो भने भहाँ रजनैतिक मैदानका खेलाडीहरु नंगै नचिरहेका छन् । हातमा तरबार वोकेर अनि हिन्दु दर्शनमा विश्वास गर्ने उृनिहरु कृष्णको गिता फलाकिरहेका निर्दोश जनताको लासमाथि उभिएर विनाश्चयश्च दुष्कृतामं........ योे अहिलेको कृरुप यथार्थ हो । राज्यसँग जोडिन चाहने जनताको रहरलाई देश टुक्रयाउने अभियानको रुपमा व्याख्या गरेर सि के राउत जन्माउनेलाई राम्रैसँग थाहा छ की अव उनको हातमा लामो समाय हैकम रहने छैन । त्यसकारण उनीहरु जनताक तर्साइरहेछन् । यहि वेला दक्षिण ढल्किएको छ रष्ट्रिय झण्डा यो संकेत राम्रो चाहि हैन । हालसम्म यो देशलाई थारु , मुस्लिम , मधेसी , जनजाति , महिला , दलितका टुक्रहरुमा विभाजिन गर्नेहरुले भन्न सक्नु पर्छ की यि समुदायलाई अधिकार र पहिचान दिदा देश जोडिन्छ की तोडिन्छ ? सिंगो देश कस्तो हुन्छ ? मसानघाट जस्तो , आवज सुन्य अन्धकार ? यदि सिंगो देशको परिभाषा यस्तो हो भन्े आउनुस यो परिभाषा मेटिदिउ । शतव्दियौ देखी आफुले साँची ल्याएको संयमता र संस्कृति हाम्रा छुटाछुटै जिवन पद्धतिहरु राज्यको मुलधारमा समाहित हुन सक्दैनन भने आउनुस अव मुलधार बदलौ । खेलमा देशको नक्सा राखेर ककसलाई कतिदिने भन्ने अन्दाजमा अध्यारो कोठामा बसेर भागलागउनेले देश टु्क्रयाएको हो कि होइन ? शताव्दीयौ देखी यो देशका नगरिकलाई कुल्चिएर सभ्यतालाई स्थान नदिएर केवल एक्लै राइदाई गरेकाहरुका विरुद्ध जव विभिन्न सस्थाहरु व्युझन्छन अनि यो कोलाहल त मच्चिने नै भयो । म यसको सैदान्तिक वसलाई यहि छोडेर वर्तमान समाजिक मनाविज्ञान तिर फड्को हान्छु । शहरमा चोकमा वजारमा , चियापसलमा मन्दिरमा जताततै चर्चा चलेको छ देशको र त्यहाँ अलि भित्रपटिको पाटो हेर्नु हन्छ भने पहाडी र मधेसीको यौटा विदेशको विजारोपण गरिहेको हुन्छन केही मान्छेहरु र ति सरकारी मान्छे हुन्छन् । खासगरि थारु र मधेसको आन्दोलनलाई उनीहरु यसरी अपख्याख्या गरिरहको भटिन्छन् । मैले कुराकै सिलसिलामा एकजाना मित्रलाई सोधेको थिए पुरै मधेसमा जो अहिले आन्दालन छ त्यहा एक ठाँउमा पनि पहाडे र मधेसीको विचमा भडप भएको प्रमाण तपाइ सँग छ ? त्यसपछि उनको जवाफ थियो हैन हुन सक्छ भनेको । यसको मतलव यो भैदिए अझै स्वचालित वन्दुक पड्काएर वल प्रदर्शनको तयारीमा छ राज्य । नेपाली इतिहाँसकै सवैभन्दा वैचारिक रुपमा कमजोर निहिर र निर्वल सरकार वलशाली भएको नाटक गर्न सामन्य आन्दोलन दवाउन सेना परिचालन गरिरहेको छ । सेना परिचालनको भित्रि आसय यति हो । जव तर्क र संवादमा राज्य नाकामयाव हुन्छ त्यसपछि त्यसले व्यारेकवाट सेना निकाल्छ , वन्दुक देखाउँछ , त्यतिले नपुगेर पड्काउँछ अनि आफ्नो स्वार्र्थ रक्षका लागी तयार गरिएका मिडियाबाट प्रचार युद्ध थाल्छ —देशद्रोहिहरुमाथी कार्वाही भनेर अनि त्यहा सरकारी मानवअधिकारवादी पत्रकार वुद्धिजिविहरु भद्धा प्रहशनमा उत्रन्छन् । सि के लाला भन्छन जव सरकारले ढाट्न थाल्छ शव्दको अर्थ वङ्ग्याउन थाल्छ अनि चनाखो भएर वोल्न थाल्नु पर्छ भलै श्रोताको संख्या सानो नै किन नहोस सव अहिले गर्ने वेला त्यहि हो । अझै पनि सत्तामा वस्नेहरुले नगरिकका अधिकार चासो र स्वर्थसंग संवाद गर्ने हो भने वितेका सातवर्षमा काठमाडौंका सेफ्टिट्रयांकी ओभरफ्लो हुन्जेल फोहर गरेर वसिरहेका ६०१ सभासदलाई प्रत्येक गाँउमा आफ्ना मतदातासँग संवाद गर्न पठाए हुन्छ । सुझाव संकलनको नाममा २ घण्टे उपस्थितिले उत्पन्न गरेका यो परिणाम सच्याउने र सच्चिनै दुवै चावी सुको सरकारसँग छ । तर यो गर्न चाहदैन किनकी देशलाई आफु अनुकुल भागवण्डा जो गरिएको छ त्यो नभए यिनिहरुको अस्तित्व कहाँ वाँकी रहन्छ ? तर ढिलै किन नहोस ज्युदा मान्छेहरु आफु उभिएको जमिन लिएरै छाड्छन् ।