महामारी रोक्न देउतालाई भाकल

जाजरकोट, यहाँको एक गाउँका स्थानीयले जिल्लाका अन्य ठाउँमा फैलिएको महामारी आफ्नो गाउँमा नफैलियोस भनेर देउतालाई बोकाको भाकल गरेका छन् । आईतबार दिउसो जिल्लाको खगेनकोट गाविसका स्थानीयहरु हल्चौरमा जम्मा भई स्थानीय मष्टादेउतालाई बोको भाकल गरेको स्थानीय नारायण खत्रीले जानकारी दिए । यो ठाउँ प्राथमिक स्वास्थ्य चौकी दल्लीवाट ४ घण्टाको दुरीमा रहेको छ । मष्टदेवताका धामी हर्कवहादुर खत्री, भयार देवताका धामी तिलक खत्री, मन्डली भयारका धामी वमवहादुर खत्रीले कुनै हालतमा आप्नो गाउँमा यो जिल्लाको पैंक, अर्छानी लगायतका गाविसमा फैलिएको महामारी फैलिन नदिने दाबी गरेको खत्रीले बताए । देवताले महामारी रोकेबापत एक वटा बोको वली खाने बताएका छन् । बोको वलीको भाकलमास्थानीय शिक्षकदेखि राजनैतिक दलका नेता कार्यकर्तासम्म पुगेका थिए । दैनिक यसरी जाजरकोटमा गाउँमा धामीझाक्रीको भरमा पर्दा समयमा उपचार नपाई सार्वसाधारणको मृत्यू हुने गरेको छ । यहाँ महामारी फैलिएको गाउँमा धामीझाक्रीको भर पर्दा स्वास्थ्य संस्थासम्म नआएको स्थानीय बुद्धिजीविले बताए । अर्छानी गाविसवाट सुरु भएको यो महामारी जन्य रोग अहिले जिल्लाका ९ गाविसमा फैलिएको छ । अर्छानीमा विद्यार्थीहरु बिरामी हुँदा धामीझाक्रीको प्रयोग गरिएको स्थानीयले बताएका छन् । स्वास्थ्य सेवा लिनुभन्दा पहिले धामीझक्रीलाई देखाउने चलन रहेको सर्वसाधारणहरु बताउँछन् । अन्तिम समयमा मात्र स्वास्थ्य संस्थामा ल्याउँदा बचाउन नै समस्या हुने गरेको स्वास्थ्यकर्मीहरुको भनाई छ । जिल्लाको नायकवाडामा पनि फैलिएको रोगका कारण सयौ गाउँलेहरु बिरामी भएपछि मैनामा रहेको राँगावाँचिलाको देउतालाई नै बोकाको भाकल गरिएको थियो । एकातिर ओषधीको समेत अभाव र अर्कोतिर चेतनाको कमीले स्वास्थ्य संस्थाभन्दा धामीझाक्रीको भरपर्दा यहाँका दुरदराजका स्थानीयहरुको जीवन बचाउन नसकिएको हो । पायकपर्ने ठाउँमा स्वास्थ्य चाैकी छैनन् जिल्लाका अधिकांश ठाउँमा पायक पर्ने ठाउँमा स्वास्थ्य संस्था नहुदा निकै समस्या हुदै आएको छ । खलंगा गाविसको जिल्ला अस्पताल आउन रिम्ना वासीलाई ३ घण्टा भन्दा वढी लाग्छ । रोकागाउँको लिम्सा प्राथमिक स्वास्थ्य चौकी आउन मुलसामवाट आउन मात्र १ दिन लाग्छ । त्यस्तै, नायकवाडाको उपस्वास्थ्य चौकी आउन धुमा, जिरी, लिम्क, कम्दका स्थानीयलाई एक दिन लाग्ने गर्दछ । सक्ला गाविसको सेपुखोलास्थित स्वास्थ्य चौकीमा आउन लुहाग, स्याला , खारी, काप्ती लगायतका ठाउँवाट आउन जाँन मात्र एक दिन लाग्ने स्थानीय बताउछन् । रग्दा गाविसको वाँनियागाउँ, ध्यारगाउँलगायतका दर्जन गाउँका स्थानीयहरु चौखामा रहेको स्वास्थ्य चौकी आउन १ दिन बढी लाग्छ । त्यसैगरी भगवती गाविससका सिउन, खात्तीगुत्ता, औलगुत्ता, दामाचौर लगायतका ठाउँवाट तल्लु स्वास्थ्य चौकी आउन पनि १ दिन लाग्ने स्थानीय बुद्धिबहादुर वस्नेतले बताए । यसरी अधिकाश ठाउँमा रहेका स्वास्थ्य चौकीहरु सवै गाविसको वडा नं १ मा रहँदा अन्य वडाका स्थानीयलाई पायक परेको छैन । तत्कालीन अवस्थाका जनप्रतिनिधीले पायक पर्ने ठाउँभन्दा पनि आफ्नो अनुकुलमा राख्दा यस्तो समस्या आएको हो ।